"Ik durf niet eens een regenboogtas te dragen"

Purmerend noemt zich al een aantal jaar regenbooggemeente. Dat betekent dat Purmerend zich sterk maakt voor het verbeteren van de sociale acceptatie, veiligheid en emancipatie van LHBTI mensen.
Geaccepteerd worden als transgender of biseksueel is in Purmerend echter nog steeds niet vanzelfsprekend. Dat blijkt uit een onderzoek van de gemeente onder 1850 inwoners. 

Een Regenboograad kan hierbij helpen dacht het bestuur van de gemeente. Op 22 februari 2023 dit initiatief  gelanceerd: "een panel van lhbtiq+’ers dat gevraagd en ongevraagd advies geeft aan het stadsbestuur."
Een goed idee, vindt Seán (17). Het gevoel dat de gemeente in de bres springt voor hem of de gemeenschap waartoe hij behoort, heeft Seán alleen niet. Hij is transgender en lid van een Purmerendse GSA-vereniging. De letters GSA staan voor Gender and Sexuality Alliance: een verbond tussen allerlei seksuele oriëntaties, sekses, gender identiteiten en gender expressies. Hij en andere GSA-leden horen, zien en maken ’verschrikkelijke’ situaties mee naar aanleiding van hun genderidentiteit en seksuele geaardheid.

Lhbtiq+-jongeren voelen zich nog steeds onveilig. Ze zeggen verschrikkelijke dingen. Ik weet vaak niet of het te maken heeft met dat ik me meestal identificeer als non-binair, of vanwege mijn ketting. Er zijn regenboogbankjes, regenboogvlaggen en binnenkort een regenboograad. Overal regenbogen, maar in de praktijk ziet de lhbtiq-gemeenschap in Purmerend maar weinig zon tussen de regendruppels heen schijnen. Van wijdverspreide acceptatie is geen sprake. Ook lhbtiq+-jongeren voelen zich geregeld onveilig. „Ik heb niet het idee dat Purmerend voor ons lobbyt.”

Seán durfde maandenlang niet meer met de trein te reizen, nadat hij tijdens een treinreis gevolgd werd door een oudere man die vervelende opmerkingen bleef maken. Dakota (17) voelt zich bijna nergens veilig. "Andere leerlingen maken kokhalsneigingen als ik voorbij loop. Ze zeggen verschrikkelijke dingen. Ik weet vaak niet of het te maken heeft met dat ik me meestal identificeer als non-binair, of vanwege mijn ketting. Anderen zeggen dat ik als een ’hond’ halsbanden zou dragen. Het lijkt steeds erger te worden.” Soms verstopt die zich onder een trap op school, of blijft Dakota de hele dag in dezelfde klas zitten. Bang voor opmerkingen of groepjes die de leerling iets willen aandoen.

Een andere scholier wil niet met haar naam of foto in de krant. Ze is biseksueel en deelt dat feit met een select groepje gelijkgestemden. „Je weet nooit hoe anderen reageren. Ik heb van vriendinnen gehoord dat ze niet meer bij me willen logeren als ik zou zeggen dat ik ook op meiden val. Dus ik hou het voor me. Zeker als ik kijk naar wat andere leeftijdsgenoten uit de gemeenschap overkomt, dat risico wil ik eigenlijk niet lopen. Ik ben ooit gepest en ik wil alles doen om daar aan te ontkomen.”

Allemaal hebben ze weleens signalen van discriminatie voorgelegd aan docenten en leidinggevenden van de school in Purmerend. „Soms wordt er iemand weggestuurd of aangesproken. Andere leraren weten niet wat ze ermee aan moeten. Ook in Zaanstad is een les over over LGBTI volledig geescaleerd.

Wat zou de gemeente kunnen doen om deze tieners veiliger te laten voelen? Een permanente vlag? Seán: „Ik weet niet of dat meer gaat helpen. Seán: “We willen met de GSA de klassen in om dit onderwerp te bespreken, maar daar gaat veel organisatie aan vooraf. De gemeente had meer kunnen doen met Purmerend Pride in oktober. Het was niet heel zichtbaar, behalve het hijsen van een regenboogvlag en het neerzetten van een regenboogbankje. En die vlag is later weer weggehaald. De regenboogkleuren op het bankje zaten trouwens aanvankelijk ondersteboven, dat werd later rechtgezet." Misschien een Purmerendse versie van Canal Pride? „Dat zou wel leuk zijn”, denkt Tess. „Maar dan laat je gelijk zien dat je ’anders’ bent”, zegt een ander GSA-lid als keerzijde van de medaille.

Edith Merks van stichting Roze en de Regenboog (ReR) vindt het niet zo erg dat de regenboog verkeerdom is geplaatst. "Het gaat om het idee, maar je zou wel kunnen twijfelen of twee bankjes zoden aan de dijk zetten. Als het aan ons ligt moet de acceptatie veel meer onderwerp van gesprek worden. Dat is de manier waarop je draagvlak krijgt."

Misschien een Purmerendse versie van Canal Pride? Tess: „Dat zou wel leuk zijn, maar dan laat je gelijk zien dat je ’anders’ bent”, Kirsten Visser is moeder van een transgender zoon en voormalig gemeente-adviseur en geeft voorlichting aan ouders van transgender kinderen in Purmerend.  Zij stopte in 2021 met haar taken voor de gemeente. Ze noemt het plaatselijke lhbtiq+-beleid een ’lachertje’. De verhalen van de leerlingen raken Visser enorm. In haar werk als begeleider voor ouders van transgenderkinderen hoort ze veel, maar de ernst van de realiteit op school laat volgens haar zien hoe belangrijk aandacht voor dit onderwerp is. Ook op gemeentelijk niveau.

Aan de andere kant kan de gemeente weing doen aan de muur van onbegrip en intollerantie waarmee mensen uit de LGBTI+ gemeenschap tegenwoordig te maken krijgen.

Een woordvoerder van de gemeente Purmerend laat weten dat de gemeente zich ervan bewust is dat er nog steeds discriminatie plaatsvindt in de samenleving en op scholen. De gemeente subsidieert verschillende partijen die voorlichting geven op Purmerendse scholen op het gebied van sekse, gender en seksuele diversiteit. Zoals Stichting Paarse Vrijdag Krant, Stichting Discussiëren Kun Je Leren, Bureau Discriminatiezaken en de GGD. Waarom er niet altijd een regenboogvlag wappert, ligt aan het vlaggenprotocol van Purmerend. Een permanente vlag ligt niet in lijn met dat protocol. Daar komt bij dat de kracht en symboliek sterker is door vlaggen te verbinden aan andere vormen van communicatie”, aldus de woordvoerder. Met zichtbaarheid in de stad, bijvoorbeeld via de openbare kunstwerken onder het fietsviaduct van het treinstation Purmerend, bij het amfitheater en regenboogbanken voor het stadhuis, zegt de gemeente aandacht te blijven vragen voor het onderwerp.