Klanten van transgenders - Paul(a) Vennix

Klanten van Transgenders / Paul(a) Vennix. HIV-preventie, seksueel gedrag en seksuele netwerken van klanten van transgenders op de tippelzones van Amsterdam en Rotterdam - Ruttgers NISSO-groep, 2000).
Nederlands Instituut voor Sociaal Sexuologisch Onderzoek (NISSO), 2000 - 113 pagina's


Onder klanten van tippelzones zijn de 'transen' populair. Vooral Marokkaanse en Turkse jongeren maken van hun diensten gebruik. De klanten zoeken bij de transgenders 'spanning' en 'iets nieuws', ze vinden de (anale) seks beter dan met vrouwelijke prostituees en sommigen willen experimenteren met homoseks.

Onder leiding van dr.P. Vennix onderzocht het Nederlands Instituut voor Sociaal Sexuologisch Onderzoek (Nisso) 

Voor dit onderzoek werden 49 interviews gehouden met klanten van transgender-prostituees 




De helft van de ondervraagde klanten is Nederlander (25 van de 49). De andere helft is dus van buitenlandse origine. De meeste mannen van buitenlandse origine zijn van Marokkaanse of Turkse komaf (17 van de 24). Gevraagd naar hun 'kerkelijke gebondenheid' blijken de meeste mannen 'geen' op te geven (22 van de 49). Van de overige 27 blijken er maar liefst 18 islamitisch, 7 roomskatholiek en 2 overig.

Het grote aantal islamieten is opvallend. De ondervraagde islamitische klanten zeggen daarover:
- "In mijn geloof mag je niet met vreemden,..."
- "Als je zegt, 'Ik heb het met een travestiet gedaan', dan word je echt kapot gemaakt."

Kennelijk speelt ook hier dus de spanning van het verbodene een rol. We kwamen dat al eerder tegen bij de oorzaken voor travestie. Travestie is opwindend omdat het niet mag. Een andere verklaring is ook dat Marokkaanse en Turkse mannen zich de eerste keer gewoon niet goed realiseren dat die verleidelijk uitziende 'vrouw' in werkelijkheid een man is (zie verderop). Ook kan het zijn dat de betaling voor het interview (f. 50.--) leidde tot het aantrekken van veel relatief slecht verdienende buitenlandse mannen.

De gemiddelde leeftijd van de klanten is 31 jaar met een gemiddelde afwijking (SD) van ongeveer 10 jaar. Het gaat dus om overwegend jonge mannen in de leeftijd van ruwweg 16 tot 46 jaar. Meer dan de helft (53%) is al voor de 20-ste verjaardag bij een prostituee geweest. Bijna alle mannen (84%) zijn voor hun 26-ste met dat bezoek begonnen. Kennelijk geldt hier: jong geleerd, is oud gedaan.

Hoe vaak men een prostituee bezoekt varieert sterk. Sommigen hebben het de laatste 12 maanden 1 keer gedaan. Een 22% heeft het tenminste wekelijks gedaan.

Het opleidingsniveau is met 20% hoger opgeleiden (WO en HBO) aan de lage kant. Dit komt mogelijk doordat de klanten in de duurdere auto's niet bereikt werden in het onderzoek. Zij pikken de prostituee op en nemen die mee naar huis of elders.

De seksuele voorkeur van de klanten is 'uitsluitend vrouwen' (48%) of biseksueel (50%). Homoseksuele mannen die uitsluitend gericht waren op andere mannen kwamen onder de klanten niet voor. Een enkele klant (2%) beperkte zich in zijn seksuele voorkeur tot uitsluitend transgenders. Van de 23 biseksuele mannen hadden 3 een voorkeur voor seks met mannen en 15 een voorkeur voor seks met vrouwen. De overige biseksuele mannen hadden geen voorkeur. In totaal is 80% van de klanten (n=46) dus vooral gericht op vrouwen. Een 20% maakt het niet uit of is vooral gericht op mannen of transgenders.
Het merkwaardige idee dat bij veel mensen bestaat dat transgenders aantrekkelijk zouden zijn voor homoseksuelen is dus onjuist. Transgenders zijn -- mits ze voldoende als vrouw overkomen -- aantrekkelijk voor hetero- en biseksuelen, maar niet voor homoseksuelen.

Van de klanten is slechts 25% samenwonend. De klanten zijn dus vooral alleenstaande mannen. Verder speelt seks een belangrijke rol in het leven van de helft (49%). Ze zeggen tenminste 'veel met seks bezig te zijn.' Prostitutie is voor 2/3 van de klanten zonder vaste partner (gehuwd, samenwonend, LAT-relatie) de belangrijkste vorm van seks. Voor de klanten met vaste partner ligt dit totaal anders. Daar vindt slechts 1 op de 18 prostitutie de belangrijkste vorm van seks. De reden om naar de prostituee te stappen is voor vrijwel alle mannen dezelfde: seks.

Samenvattend: de klanten van de transgenders zijn allemaal hetero- en biseksueel. Ze zijn nog vrij jong en vaak al op jonge leeftijd begonnen met betaalde seks. Ze zijn vaak alleenstaand en sterk op seks gericht. Prostitutie is voor hun vaak de belangrijkste vorm van seks. Naar verhouding is een onverwacht groot deel van buitenlandse afkomst en islamitisch.

Wat zijn de redenen waarom deze mannen naar een transgender-prostituee stappen in plaats van naar een gewone prostituee?

Vennix ziet deze groep mannen die geen plezier hebben in de vrouwenrol als duidelijk afwijkend in gedrag en omschrijft deze groep als 'homoseksuele mannen' (p. 16). Waar hij deze conclusie precies op baseert, is niet duidelijk.

Vennix merkt op p. 13 op dat men dit eigenlijk geen travestieten kan noemen, omdat de innerlijke drang ontbreekt. Aan de ene kant lijkt dat nogal een vaag criterium, aan de andere kant een essentieel punt. Een man die alleen in het kader van een film, toneelopvoering of sketch de vrouwenrol speelt, zien we normaal niet als een echte (seksuele) travestiet. Ook zijn er duidelijke verschillen in gedrag tussen de 'echte' travestiet en de gelegenheids-travestiet. De laatste verkleedt zich alleen voor de sociale gelegenheid, terwijl de eerste zich in eerste instantie vooral verkleedt voor het eigen genoegen en zonder naar buiten te treden. Vanwege die verschillen worden mannen die zich alleen als vrouw verkleden voor het sociale effect wel betiteld als 'show-girls'. Behalve de gelegenheid waarvoor men zich verkleedt, verschilt ook vaak de manier waarop men zich verkleedt. 'Show-girls' kunnen zich extreem (tijd, geld, moeite) inspannen om er mooi of apart uit te zien, zijn vaak extravaganter, nadrukkelijker aanwezig, spelen nadrukkelijker een typische vrouwenrol terwijl ze tegelijkertijd ook vaak nadrukkelijk zullen claimen man te zijn, omdat dit de show juist extra bijzonder maakt.

Homoseksuelen die zich verkleden als vrouw doen dat meestal voor het sociale effect en niet omdat ze hun eigen plaatje als prikkelend ervaren. Verder geeft het verkleden kans op homoseksuele contacten met hetero- en biseksuele mannen. Homoseksuele travestieten zijn daarom vaak show-girls. Het omgekeerde hoeft echter niet automatisch te gelden zoals Vennix hier lijkt aan te nemen. Niet alle show-girls zijn homoseksueel. Zo blijken er ook heteroseksuelen 'show-girl' te kunnen zijn: jongens/mannen die bijvoorbeeld door hun vriendin worden opgemaakt en zich verkleden als vrouw voor een geslaagd avondje uit. En verder kunnen travestieten zich ontwikkelen tot show-girl. In eerste instantie is het verkleden als vrouw opwindend. Geleidelijk aan verdwijnt de seksuele opwinding en na het publiek gaan wordt het verkleden tenslotte volledig gericht op het sociale effect.

zie ook: Transsekswerkers


Als je een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een mail sturen naar Transarchief