Compagniedochters – Vrouwen en de VOC (1602-1695) / Michel Ketelaars. - Uitgeverij Balans, 2014; 256 p.
De geschiedenis van de VOC
was niet alleen maar een mannenaangelegenheid. Vrouwen hebben als
echtelieden, moeders, ronselaars, zielverkoopsters en avonturiersters
wel degelijk een rol gespeeld in de Compagnie.
Dat weten we al sinds Daar was laatst een meisje loos, een
alleraardigst boek over vrouwen in mannenkleren. Geschreven door Rudolf
Dekker en Lotte van de Pol (1981).
Later verscheen over deze
tegendraadse traditie hun Vrouwen in mannenkleren (1989), waarin ze
achtergronden, drijfveren en gevolgen van deze travestie verder
analyseerden.
Nu is er een nieuw boek verschenen over dit onderwerp. In Compagniedochtersrekent de schrijver Michel
Ketelaars af met
het klassieke beeld van de VOC als 17e- en 18e-eeuws mannenbolwerk.
Een verrassende geschiedenis over vrouwen en de VOC.
Historici beschreven mannen in het bestuur, mannen in de
koloniën en mannen op de schepen. Maar was de Compagnie werkelijk zo’n
mannenbolwerk? Pas de laatste jaren komt er meer aandacht voor de rol
van
vrouwen in en om de VOC.
In Compagniesdochters trekt een bonte stoet VOC -vrouwen
voorbij, van meisjes die vermomd als man aanmonsterden - en aan boord
van de
schepen nogal wat riskeerden - tot de zogenaamde zielverkoopsters, die
tot taak
hadden bemanningsleden te ronselen en daar zo hun eigen manieren voor
hadden.
Uit alles blijkt dat deze vrouwen zeker niet passief langs de kant
stonden.
Integendeel, ze namen actief deel aan het reilen en zeilen van de
Compagnie.
Ketelaars
beschrijft overigens niet alleen de vrouwen die
zich als man verkleedden, ook vertelt hij over vrouwen die als
passagier met
hun man meereisden.
Via de levens van al deze vrouwen wordt op een anekdotische
manier de vrouwelijke kant van de zeventiende- en achttiende-eeuwse VOC
in
kaart gebracht. Michel Ketelaars rekent in dit boek definitief af met
het
klassieke beeld van de VOC als een mannenbolwerk.
Daar was laatst een meisje loos -
Nederlandse vrouwen als matrozen en soldaten - een historisch
onderzoek/ Rudolf Dekker en Lotte van de Pol, Ambo, 1981, 143 blz.
