| Muxe |
Op de landengte van
Tehuantepec in de Mexicaanse zuidelijke staat Oaxaca
(spreek uit wa-ha-ka), wonen kleine groepen mannen die zich kleden en
opmaken
als vrouw. Zij worden muxe (spreek uit: moesje) genoemd.
Een muxe is een persoon die fysiek man is, maar zich als vrouw kleedt en gedraagt,. Muxe moeten overigens niet verward worden met transgenderisme; zij worden niet gezien als een 'vrouw in een mannenlichaam' maar eerder als het 'derde geslacht'. Ook sinds het medisch mogelijk is een geslachtsaanpassing te ondergaan komt dit onder muxe nauwelijks voor. In andere Zapoteekse plaatsen komen varianten van de muxe voor onder andere namen.
Veel, maar niet alle,
muxe zijn homo- of biseksueel, maar er zijn ook muxe
die een vrouw trouwen en kinderen krijgen. Anderen kiezen een man als
partner. Wel
is het zo dat muxe in de regel taken doen die normaliter door vrouwen
worden
gedaan.
De muxe zijn in de cultuur van de Zapoteken een eeuwenoud fenomeen, dat waarschijnlijk is ontstaan door ouders die alleen zonen hadden en besloten daarom, gezien het economisch ongunstige effect van het niet hebben van een dochter, een van hen als meisje op te voeden.
Sommige muxe trouwen met een vrouw en krijgen kinderen, Al sinds precolumbiaanse tijden speelden Zapoteekse vrouwen een grote rol in het openbare leven; iets waarin de Zapoteken zich onderscheidden van onder anderen de Azteken, wiens samenleving juist sterk patriarchaal was. Terwijl in veel andere Meso-Amerikaanse beschavingen vrouwelijke heersers niet of hoogstens als regent voorkwamen, stonden in veel van de Zapoteekse stadstaten regelmatig vrouwen aan het hoofd. De positie van de vrouwen is vooral te danken aan het feit dat zij degenen zijn die handel drijven, en daarmee de economie bestieren; dit in tegenstelling tot de mannen die zich voornamelijk met landbouw en visserij bezighouden. De politieke beslissingen worden traditioneel wel door de mannen genomen, maar het nemen van economische ligt in handen van de Juchiteekse vrouwen.
Muxe werden voor het
eerst zo genoemd door de conquistadores; het woord muxe
is een verbastering van het Spaanse woord voor vrouw, mujer, maar het
verschijnsel bestond naar alle waarschijnlijkheid al lang voor de
Spaanse
verovering.
Wel is het zich kleden in vrouwenkleding door muxe waarschijnlijk een relatief nieuw verschijnsel. Tegenwoordig worden pintadas, die zich alleen opmaken als vrouw, onderscheiden van vestidas, die zich ook als vrouwen kleden. In het verleden waren de meeste muxe pintadas, doch tegenwoordig zijn de vestidas ruim in de meerderheid.
Volgens een onderzoek uit 1970 identificeerde 6% van de Juchiteekse mannen zich als muxe. Een prominente muxe is Amaranta Gómez, een politicus van het Sociaaldemocratisch Alternatief die in 2003 als eerste transgenderpersoon kandidaat was voor een zetel in de Kamer van Afgevaardigden, die zij overigens niet wist te winnen.
Zie ook:
| Als
je
een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een
mailtje sturen naar Transarchief |