In 1930 onderging de Deense kunstenares Lili Elbe geboren als Einar
Wegener, de allereerste geslacht veranderende ingreep onder supervisie
van de Duitse seksuoloog Magnus Hirschfeld, die in de jaren twintig al
samen met dermatoloog Friedrich Wertheim en zenuwarts en
psychotherapeut Arthur Kronfeld had geëxperimenteerd met
geslachtsaanpassende operaties. Onder de liberale sfeer van de Weimar
Republiek had Hirschfeld in 1919 ruimte gekregen voor de oprichting van
het nieuwe ‘Institut für Sexualwissenschaft’ in Berlijn.
Lili Elbe was hoogstwaarschijnlijk interseksueel: haar lichaam had
zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerkenhaar. Haar uiterlijk was meer
vrouwelijk dan mannelijk. Mogelijk had Lili het syndroom van
Klinefelter, een genetische aandoening bij de man waarbij hij in zijn
cellen ten minste een X-chromosoom te veel heeft. Een arts in Dresden
zei rudimentaire eierstokken te hebben opgemerkt. Bloedtests toonden
grote hoeveelheden vrouwelijke hormonen aan, ten koste van de
hoeveelheid mannelijke hormonen.
Het lijkt erop, dat Lili haar voorkeur voor vrouwenkleding bij zichzelf
ontdekte tijdens het vele model staan voor de tekeningen van echtgenote
Gerda Wegener, die eveneens kunstschilder was. Gedurende de jaren
twintig en dertig kleedde Wegener zich als vrouw, nam deel aan het
openbare leven, ontving thuis gasten en noemde zich "Lili Elbe".
Blijkbaar werd ze als vrouw geaccepteerd, ze kreeg zelfs een
huwelijksaanzoek. Alleen intieme vrienden wisten dat ze transgender
was. Aan anderen werd ze door Gerda geïntroduceerd als de zuster van
Einar.
In 1930 vertrok Lili naar Duitsland voor de chirurgische ingreep,
die in die tijd nog experimenteel was. Elbe onderging een uitgebreid
psychologisch onderzoek door de seksuoloog Magnus Hirschfeld in
Berlijn. De eerste operatie, de verwijdering van de mannelijke
genitaliën, werd verricht door Dr. Warnekros in de Frauenklinik te
Dresden. De tweede operatie was bedoeld om eierstokken te
transplanteren. Die werden echter tijdens de vierde operatie verwijderd
omdat er ernstige complicaties waren ontstaan.
Haar operatie was inmiddels voor veel opschudding gezorgd. Zowel in
Denemarken als in Duitsland. Koning Christiaan X van Denemarken
verklaarde haar huwelijk nietig en ze kreeg een nieuw paspoort waarin
haar nieuwe naam en nieuwe geslacht vermeld werden. Haar ex-vrouw Gerda
hertrouwde met een gezamenlijke vriend en Lili aanvaardde het aanzoek
van een andere vriend zodra ze in staat zou zijn om "moeder te worden".
Lili Elbe stopte met schilderen.
Ze overleed in 1931, vermoedelijk wegens een longembolie na haar vijfde
en laatste operatie. Sommigen geloven dat ze haar dood in scène heeft
gezet om elders anoniem een nieuw leven te beginnen.
The Danish Girl (film)
Syndroom van Kinefelder