Hij rommelde vaak op zolder. Dat was niet raar, vond zijn vrouw, want Jan hield van knutselen. En daarboven stonden zijn werkbank, zijn gereedschap en zijn hout. Maar terwijl zijn vrouw nietsvermoedend naar de markt ging, haalde Jan op zolder zijn zorgvuldig verstopte dozen met rokjes en jurken tevoorschijn. Met klamme handen, want, oh, als ze nu maar niet ineens naar boven kwam, liet hij de soepele dameskleding over zijn hoofd glijden en bewonderde zichzelf in de spiegel. Zijn vrouw Thea heeft nooit iets gemerkt. Hans van de Lellebel heeft hem over de drempel getrokken. ”Kwel jezelf er niet mee. Kom uit de kast. Wees openharig tegen je vrouw. Zeg het!” (Nieuw Namen blz 15)

Op een middag in januari - Jan was al 74 - vertelde hij het ,,Ik wil vrouw worden'', zei hij. ,,Jarenlang heb ik die gevoelens onderdrukt, maar nu moet het eruit.''  Thea was in shock toen Jan dat haar vertelde. “Maar achteraf gezien had ik het wel kunnen weten dat er een vrouw in haar school. Er waren inderdaad kleine aanwijzingen moet Thea bekennen, zoals damesmodebladen die onder zijn kussen lagen, maar Thea zocht daar niets achter.
Voor Thea brak een heftige tijd aan. Een jaar later stapt Jan naar het Genderteam van het VU Medisch Centrum in Amsterdam om een geslachtsverandering te ondergaan. Jan werd Bronja.
Bij de soap over Lellebel van “Man bij Hond” uit 2008 werden Bronja en Thea regelmatig gevolgd en vloeide er menigmaal een traan.  “De integere manier waarop Man bij Hond ermee omsprong, schrijft Hans W.,  was ontroerend. De scene met de verborgen kast op zolder, waar zij zich kon omkleden is mij het meest bijgebleven. Transgender ben je vanaf je geboorte. Bronja heeft dus meer dan zeventig jaar in de kast gezeten en dit grote taboe als haar persoonlijke geheim bij zich gedragen. De kastscene is daar de uiting van. Dat moet voor haar een kwelling zijn geweest.” (Sodeju Lellebel / Hans Wijtenburg, blz. 229)
Ik weet het niet zeker maar het door Hans prachtige ontroerende lied “Zij lacht zij huilt” zou best aan haar kunnen zijn opgedragen. Het lied staat op cd's Desiree & Kusjes van The Girlz en werd ook gezongen in het toneelstuk Bagage.

Jarenlang stiekem zich verkleden was verleden tijd en Bronja mocht voortaan als Bronja door het leven.” Bronja en Thea kwamen vaak in de Lellebel en werkten mee aan het feest bij 10-jarig bestaan van Lellebel in L’Opera. Bronja heeft ook een aantal liedjes geschreven over haar transgender zijn, over de Lellebel en speciaal voor het jubileum. Tweede liedjes staan op de CD “Desirees Dekselse Decennium Diva’s. “Ik ben nu een travo” en “Jan en Alleman”.

Nog tien jaar heeft ze kunnen leven als vrouw. Thea bleef bij haar. Thea is Bronja door dik en dun met haar onvoorwaardelijke liefde blijven steunen. Bronja overleed in 2016 op 85-jarige leeftijd
Op de dag van haar overlijden werd in de studio van Marc in 's Gravenland haar lied 'Jan en Alleman' opgenomen. Toeval??? Het lied werd daarom mede een eerbetoon aan deze vrouw... Bronja....

Op 14 augustus 2016 werd in café Lellebel een avond ter herdenking gehouden.

zie ook:

Thea over Bronja (84). – In: Nieuwe namen - Levensverhalen van transgender ouderen / Eveline van de Putte Uitgeverij De Brouwerij, Massluis, Brainbooks 2018, 271 blz.11-19

Schatkamer Van Tante Dees - Man Bijt Hond Lellebel Special ft Thea & Bronja 2008

Heroes  / Hans Wijtenburg

Sodeju Lellebel / Hans Wijtenburg

Zij lacht zij huilt