De film toont de kijker de consequenties van discriminatie door het abstracte begrip homoseksualiteit een gezicht te geven: de homoseksuele violist Paul Körner (Conrad Veidt). De plot van de film zou in 1961 opnieuw gebruikt worden voor de Engelse film Victim, met Dirk Bogarde. De censuur heeft ervoor gezorgd dat de film slechts door een geselecteerd publiek van doktoren en onderzoekers mocht worden bekeken: in Nederland pleitte Jhr. mr. J.A. Schorer in februari 1920 tevergeefs voor publieke vertoning van de film. Toen de nationaalsocialisten in 1933 aan de macht kwamen, belandden afdrukken van deze en andere 'entartete' films op de brandstapel. Niettemin is de film vandaag behouden gebleven zodat de kijker een blik kan werpen op een belangrijk en vroeg voorbeeld van homoseksualiteit op het witte doek.

Paul Körner is een succesvolle violist, die de dagelijkse overlijdensadvertenties van de krant leest, die vol staan met vaag geformuleerde en schijnbaar onverklaarbare zelfmoorden. Körner weet echter dat Paragraaf 175 achter al deze sterfgevallen schuilgaat - dat deze paragraaf “als het zwaard van Damocles” boven de Duitse homoseksuelen hangt.

Op een dag wordt Körner benaderd door Kurt Sivers, een bewonderaar van Körner in de hoop zijn leerling te worden. Körner stemt toe. Tijdens hun lessen vallen ze voor elkaar, maar beide mannen ervaren de afkeuring van hun ouders over hun ongewone relatie . Zij begrijpen niet waarom Kurt geen interesse heeft in het vinden van een vrouw en het stichten van een gezin. Körner stuurt zijn ouders naar zijn mentor, die “de Dokter” (Dr. Magnus Hirschfeld) wordt genoemd. De Dokter verschijnt verschillende keren in de film, waarin hij zich richt tot zijn kijkers.  Zo vertelt hij Körners ouders: “U moet uw zoon niet veroordelen omdat hij homoseksueel is, hij heeft geen schuld aan zijn geaardheid. Het is niet verkeerd en het zou ook geen misdaad moeten zijn. Sterker nog, het is niet eens een ziekte, slechts een variatie, en een die in de hele natuur voorkomt.”

Kurt en Körner treden elkaar vaker in het openbaar. Terwijl ze hand in hand door het park lopen, passeren ze een man, Franz Bollek die Körner herkent. Hij herinnert zich dat hij hem eens had ontmoet in een homodansgelegenheid en dat hij hem aan het lijntje had gehouden en zich uiteindelijk tegen hem keerde  Later die dag, als Körner alleen is, confronteert Bollek hem en eist zwijggeld, anders zou hij hem als homoseksueel ontmaskeren.

Kurt loopt weg, maar staat er alleen voor. Körner blijft terneergeslagen achter. In flashbacks herinnert hij zich voorvallen uit zijn verleden, zoals hoe hij op zijn kostschool, door een leraar werd betrapt toen hij zoende met zijn vriendje Max en hij van school werd gestuurd. Vervolgens herinnert hij zich de universiteit en zijn eenzame en eenzame leven daar, en de groeiende onmogelijkheid om te proberen hetero te spelen.  Hij herinnert zich dat hij een ex-homo hypnotherapeut heeft geprobeerd hem te genezen, maar vond hem maar een charlatan. Later ontmoette hij voor het eerst de Dokter, wiens reactie heel anders was dan die van de mensen die hij eerder had ontmoet.

De Dokter vertelt hem onder andere dat liefde voor iemand van hetzelfde geslacht niet minder puur of nobel is dan voor iemand van het andere geslacht. “Deze geaardheid is te vinden in alle lagen van de samenleving en onder gerespecteerde mensen. Degenen die iets anders beweren, komen alleen voort uit onwetendheid en onverdraagzaamheid.”

Terug in het heden neemt Körner Else Sivers, de zus van Kurt, mee naar een lezing van “De dokter” over “alternatieve seksualiteit”. In deze lezing spreekt De Doctor over onderwerpen als homoseksualiteit, lesbianisme, genderidentiteit, interseksualiteit, de gevaren van stereotypen en het idee dat seksualiteit fysiek bepaald is in plaats van een mentale toestand. Verlicht door de presentatie ziet Else af van haar wens een relatie met Körner te beginnen en zegt zij in plaats daarvan Konrad haar vriendschap en steun toe.

Körner geeft Bollek aan wegens chantage en laat hem arresteren. Als vergelding ontmaskert Bollek Körner als overtreder van paragraaf 175, die homoseksualiteit verbiedt. ”De dokter getuigt namens Körner”, maar beiden worden schuldig bevonden aan hun misdaden. Bollek wordt veroordeeld tot drie jaar voor afpersing. De rechter heeft sympathie voor Körner en geeft hem de minimaal toegestane straf: één week.

Körner mag naar huis voordat zijn termijn begint, maar wordt gemeden door vrienden en vreemden en mag niet meer zijn beroep als violist uitoefenen. Zijn familie vertelt hem dat er maar één eervolle uitweg is: zelfmoord.

Als hij dood wordt aangetroffen komt Kurt bij hem. De ouders van Körner geven hem de schuld van wat er is gebeurd, maar Else berispt hen hardhandig. Ondertussen probeert Sivers ook zelfmoord te plegen, maar de Doctor houdt hem tegen met de woorden: “Je moet blijven leven; leef om de vooroordelen te veranderen waardoor deze man een van de ontelbare slachtoffers is geworden. Je moet de eer van deze man herstellen en gerechtigheid brengen aan hem en allen die voorgingen hem en na hem zullen komen. Gerechtigheid door kennis! De film sluit af met een open Duits wetboek, gedraaid naar paragraaf 175, terwijl een hand met een penseel het doorhaalt.

De censuur heeft ervoor gezorgd dat de film slechts door een geselecteerd publiek van doctoren en onderzoekers mocht worden bekeken: in Nederland pleitte Jhr. mr. J.A. Schorer in februari 1920 tevergeefs voor publieke vertoning van de film. Toen de nationaalsocialisten in 1933 aan de macht kwamen, belandden afdrukken van deze en andere 'entartete' films op de brandstapel. Niettemin is de film vandaag behouden gebleven zodat de kijker een blik kan werpen op een belangrijk en vroeg voorbeeld van homoseksualiteit op het witte doek.

Cast: Carl Giese (jonge Paul Körner), Conrad Veidt (Paul Körner), Kurt Sivers (Fritz Schulz), Anita Berber (Else Sivers, de zuster van Kurt)

De titel van de film werd twee jaar later gebuikt in het refrein van Das Lila Lied, dat wordt beschouwd als een van het eerste homostrijdlied.

De plot van de film zou in 1961 opnieuw gebruikt worden voor de Engelse film Victim, met Dirk Bogarde.

Different from the others

Scenes from: Different from the Others / Anders als die Andern (1919)

Anders als die Andern (Wikipedia)