Cabaret (Kleinkunst)

Na 1880 nam het kleinschalige cabaret de satirische uitingen van de revue over.

Het cabaret stamt uit Parijs, waar het in de 19e eeuw begon met Le chat noir in Montmartre. In Nederland werd dit type cabaret overgenomen door Eduard Jacobs (1868-1914). Aan het eind van de 19e eeuw opende hij het eerste cabaret in Nederland in een piepklein theatertje aan de Quellijnstraat in de Amsterdamse Pijp.
Het cabaret stamt uit Parijs, waar het in de 19e eeuw begon met Le chat noir in Montmartre, waaraan o.m. Emile Goudreau, Rodolphe Salis en Aristide Bruant meewerkten. Het was een soort kunstenaarskroeg die werd opengesteld voor publiek en waar werd opgetreden door zangers, musici en voordrachtskunstenaars.
Voor de voorstellingen werd betaald in de vorm van consumpties.

Le Chat noir



Théophile-Alexandre Steinlen, Tournée du Chat Noir, 1896, 135,9 × 95,9 cm, The Jane Voorhees Zimmerli Art Museum, affiche

Le chat noir
werd in 1881 opgericht door Rodolphe Salis, een zoon van een limonadefabrikant en leider van een klein theatergezelschap.
Het etablissement was eerst gevestigd aan de Boulevard de Rochechouart en had zijn naam te danken aan een kat die Salis tijdens de inrichting van het café op straat had gevonden. Le Chat Noir werd een populaire ontmoetingsplaats van artiesten en cabaretiers. Tot de klanten hoorden onder meer Émile Zola, Georges Rodenbach, en Léon Bloy. De chansonniers Aristide Bruant, Maurice Mac-Nab, Jules Jouy, Jean Goudezki traden er op, de schrijvers en dichters Georges Lorin, Charles Cros, Albert Samain, Maurice Rollinat en Jean Richepin hielden voordrachten en Erik Satie speelde er piano. Rodolphe Salis trad zelf vaak op als ceremoniemeester en conferencier. Het idee van Le Chat Noir was zo succesvol dat spoedig in andere Europese steden gelijknamige en gelijksoortige gelegenheden werden geopend.

Vooral in 'Le Chat Noir' en ook in de 'Boule Noir' vond Toulouse de Lautrec hij de mensentypes die hem boeien. Hij observeert de welgestelde heren met de bloem in het knoopsgat, lakschoenen met slobkousen, lichte handschoenen en een wandelstok met gouden knop, de beursspeculanten in rok, de opgeblazen officieren, de adel van West- en Oost-Europa die het frivole leven in de Lichtstad boven hun eigen hoofdstad verkiest, de krijtwitte dames van lichte zeden, de maîtresses met hun zwaar aangezette ogen en lippen, de hoertjes met hun uitgebluste gezichten, pronkend in smakeloze, opvallende kleding, en de kunstenaars en kunstenmakers met hun zwierige zwarte dassen en breedgerande zwarte hoeden. Kunst en dagelijks leven lijken moeiteloos in elkaar over te vloeien.


Het meest bekende beeld van Le Chat Noir dat bewaard is gebleven is het affiche van Théophile-Alexandre Steinlen, getiteld Tournée du Chat Noir uit 1896.

In Nederland werd dit type cabaret overgenomen door Eduard Jacobs (1868-1914) Aan het eind van de 19e eeuw opende hij het eerste cabaret in Nederland in een piepklein theatertje aan de Quellijnstraat in de Amsterdamse Pijp.

Cabaret Madame Arthur Parijs

Cabaret La Gaité Amsterdam (1921 - 1940)

Pulverfass Cabaret Hamburg

Cabaret La Gaité Amsterdam (1921 - 1940)

Cabaret Chez Nous Berlijn (1958 - 2008)



Als je een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een mailtje sturen naar Transarchief