Uitgaansleven op het Rembrandtplein



Eens per jaar, in de maand september, was het kermis op de Botermarkt, voor veel Amsterdammers het hoogtepunt van het jaar. Het kermisoproer van 1875 maakte een eind aan deze jaarlijkse traditie.
In datzelfde jaar werd de naam Botermarkt gewijzigd in Rembrandtplein.
Veel Amsterdammers spreken over het "Rembrandtsplein" met een tussen-s. Hoewel taalkundig misschien incorrect, stond deze naam tot 1985 ook op de straatnaamborden.



Het Rembrandtplein te Amsterdam (1911), schoolplaat naar een tekening van Bernardus Bueninck (1864-1933). De plaat komt uit de serie – P.R. Bosplaten A.O. uitgegeven door Wolters Groningen Den Haag.



De meeste café's waren erg overdadig ingericht. In Mille Colonnes bijvoorbeeld waande je je in een toverpaleis. Overal, op de zuilen, de plafonds waren schitterende gouden decoraties aangebracht, die door honderden gasvlammen werden weerkaatst in grote spiegels, waarmee de wanden van onder tot boven bedekt waren.

In de cafés op en rond het Rembrandtplein werd het nieuwe Pilsener bier geschonken. Ze werden druk bezocht door studenten, kunstenaars, artiesten, leraren en professoren. Een befaamd bierhuis en restaurant in de Amstelstraat was dat van J. Roetemeijer en Zonen. Het was er altijd vol, vooral 's avonds, wanneer de Salon des Variétés of de schouwburg van Van Lier aan de overkant hun pauze hadden.

In 1924 werd het plein grondig heringedeeld, waarbij onder andere het beeld van Rembrandt werd verplaatst en een nieuwe sokkel kreeg. Ook het aanzien veranderde door de bouw van het Rembrandttheter en de komst van café's als Mille Colonnes (1879), De Kroon (1898), Taveerne  Louis XVl, bij de Amsterdammers beter bekend als "Het Sijsje", Café 't Hof van Holland, jarenlang het podium voor de vertolkers van het Amsterdamse levenslied en op de hoek van de Bakkersstraat Hotel-Café-Restaurant Het Gouden Hoofd (1890), nu café l'Opera.
Aan de overzijde opende in 1913 het café - restaurant - hotel Schiller. Het werd al snel een centrum van artistiek en intellectueel Amsterdam.

Cabaret La Gaité op de eerste etage van het Tuschinski theater (geopend 1921) was in de een geliefde nachtclub in het Amsterdamse uitgaansleven. Een smeltkroes van cabaretiers, muzikanten en variété-artiesten

 In Lunchroom Heck kon naar live muziek worden geluisterd. Door onder meer de komst van de televise raakte de formule uitgewerkt. Voor vertier hoefde men zijn huis niet meer uit. Bovendien werd het café als uitgaansgelegenheid steeds populairder. 



In 1880 werd het café restaurant Mille Colonnes geopend.
Mille Colonnes sloot in 1920. Het gebouw werd afgebroken In 1987 kwam hier discotheek Escape.

Op de hoek van de Reguliersbreestraat en de Reguiersdwarsstraat stond Heck's cafetaria Popularis, later Ruteck's genoemd.
Het revue-café Saint-Germain-des-Prés aan de westzijde van het plein werd tussen 1953-1962 bekend door de als "Dorus" optredende Tom Manders.
Op de hoek van de Utrechtsestraat presenteerde tussen 1952 -1966 de Joodse moppentapper Max Tailleur cabaret De Doofpot. Nu is daar het hotel en café The Old Bell.
Roetemeijer werd het stamcafé van bekende Amsterdamse schrijvers en studenten. Andere bekende cafés op of rond het Rembrandtplein waren Mille Colonnes (1890) en De Kroon (1898).

In 1985 werd het plein heringericht. De trams reden niet meer via de smalle Bakkersstraat naar de Munt reden maar vie het Rembrandtplein en de Reguliersbreestraat. De Bakkersstraat werd grotendeels omgevormd tot voetgangersgebied.
Bij herinrichting van het plein in 2009 verdween veel van de beplanting waardoor het plein een ruimer en overzichtelijker aanzien kreeg. Het standbeeld van Rembrandt werd verplaatst, er kwam een waterpartij en een dozijn lichtmasten. Bij het standbeeld van Rembrandt kwamen 22 bronzen figuren naar voorbeeld van Rembrandts schilderij De Nachtwacht.

Het Rembrandtplein en aangrenzende Thorbeckeplein was ook een ontmoetingsplaats voor gays. Robert Long zong het mooie lied Thorbeckeplein.

Willy Alberti zong het lied Rembrandtplein

Homohoreca
Het eerste homocafé in de Reguliersdwarsstraat was de in 1963 geopende Mac Donald, in 1970 gevolgd door lunchroom Downtown, dat de eerste openlijke homozaak van Amsterdam werd.
Vanaf 1980 werd de Reguliersdwarsstraat de meest beroemde en trendy homostraat van Amsterdam, eerst met gay café April en in de jaren '90 met danscafé Havana. Na homodiscotheek De Viking uit 1976 was er van 1988 t/m 2010 een nieuwe populaire disco onder de naam Exit.
Tegenwoordig vind je hier, naast veel goede restaurants, de openminded gay club NYX en de homocafés BLEND, Soho, Taboo en de Taboo Kantine, het Exit Café en de Reality Bar.

Dragcafé Lellebel



Hans Wijtenburg aka Tante Dees, de voormalige eigenaar van de Lellebel (foto Bert Woudstra)

Om de hoek van het Rembrandtplein aan het begin van de Utrechtse straat opende Hans Wijtenburg in 1997 dragcafé Lellebel. Het interieur had een barokke uitstraling met veel spiegels, schilderijtjes, ruches en kleine kroonluchters, zoals in vroegere tijden veel gaybars hadden. Op het kleine podium konden alle mannen die dat wilden optreden als vrouw en ook veel transgenders voelden zich thuis in De Lellebel.
Oprichter Hans Wijtenburg stond zelf ook achter de bar als Desirée dello Stiletto, alias Tante Dees, de artiestennaam waaronder hij al geruime tijd optrad.
Met koningsdag is het Rembrandtplein en de kop van de Utrechtsestraat bij café Lellebel één groot festijn met optreden van tal van verschillende artiesten en dragqueens.



Met koningsdag is het Rembrandtplein en de kop van de Utrechtsstraat bij café Lellebel één groot festijn met optreden van tal van artiesten en dragqueens.
Het café werd in 2019 overgenomen door nieuwe eigenaars en werd grondig gerenoveerd, waardoor de oude gezellige sfeer helaas is vedwenen.

Uitgaansleven was verder te vinden in de nabijgelegen Halvemaansteeg, langs de Binnen-Amstel, de Amstelstraat, de Paardenstraat en de Korte Reguliersdwarsstraat met volkse café's, die aansloten bij de sfeer van de vele kroegen rondom het Rembrandtplein.
In de Paardenstraat werd in de jaren zestig ook een café Madame Arthur gevestigd. Het cafe was echter geen succes mede door de nabijheid van café's waar veel jongensprostitués kwamen

De Paardenstraat een smal straatje tussen de Amstelstraat en de Amstel met zeer verschillende bedrijven kreeg in de vorige eeuw een slechte reputatie wegens de jongensprostitutie. Eerst kwamen de jongens uit Roemenië, later uit Tsjechië en Duitsland. Velen zaten zwaar aan de smack, even naar de Zeedijk en terug naar de Festival bar om te scoren. In de Paardenstraat was nog tot 2015 een kroeg waar zich business boys uit met name Oost-Europa ophielden.
Sinds begin jaren ’50 kwamen in dit straatje een reeks barretjes waar men hoerenjongens kon oppikken, zoals Copacabana, Cupido en Cheval Neuf, die in 1982 opgevolgd werd door The Music Box. Deze zaakjes hielden het doorgaans opmerkelijk lang vol. Als laatste verdween The Music Box ergens rond 2015.

Mannelijke sekswerkers - Homoseksuele prostitutie - Onderzoek jongensprostitutie - Het jongensbordeel van Adrianus Kakebeen (1851-1941)

Transprostituees
De aangrenzende Utrechtsestraat werd in de jaren vijftig en zestig getippeld door transsekxwerkers. De Amsterdamse politie hield in die tijd een heksenjacht op transgenders. In een gemeenteverordening stond dat je je niet op de openbare weg mocht vertonen in kledij van een kunne waartoe je niet behoorde. Een verordening die dateerde uit de tijd van Napoleon en werd pas in de jaren zeventig geschrapt. De politie greep die verordening aan om transseksuele prostituees lastig te vallen. Als een lolletje, een verzetje op een rustige avond.



Gemeenteverordening in Maastricht

 Aaicha Bergamin onderging dit voortdurend: “Ik werd dan meegenomen door de politie, met mijn handen op mijn rug geboeid en dan werd ik ontkleed in de wachtkamer van de politie, waar allerlei politiemensen bijstonden. Mijn slipje en mijn beha werden afgenomen. Ze lachten me uit: “Kijk eens! Ze heb tieten!”
Klazientje hing zich op in het huis van bewaring, waar ze bekeuringen uitzat wegens aandacht trekken op het Rembrandtplein.

Van Reguliersplein via Botermarkt tot Rembrandtplein

Aaicha  - Het bizarre conflict van een man geboren als vrouw/ Ab Pruis & Aaicha
Als je een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een mailtje sturen naar Transarchief