Naar verluidt kwamen al in de 18e eeuw homoseksuelen langs
de
Amstel tussen de Munt en de Amstelbrug
bijeen. Het urinoir onder het wachthuis, was in de jaren twintig een
drukbezochte ontmoetingsplaats voor homo’s. buitenom bereikbaar was via
een trap langs het Singel. Onder homoseksuele mannen was dit lange tijd
een populaire plek om te cruisen. Vanwege de souvenirwinkel in het
wachthuis gaven zij het urinoir de bijnaam "Delfts Blauw".
Het waren echter niet alleen homoseksuele mannen die de openbare
urinoirs bezochten: ook volkse heterojongens, vaak arbeiders, soldaten
of matrozen gingen erheen, soms om gewoon een zakcentje te verdienen,
maar ook wel omdat het in die preutse tijd een van de weinige manieren
was om vóór het huwelijk iets van seks te hebben.
Na de oorlog wilde de gemeente echter langzamerhand van de urinoirs en
plaskrullen af: het onderhoud kostte veel geld en bovendien werkten ze
"onzedelijke praktijken" in de hand. Om die reden was de gemeente
Amsterdam ook eerder dan de meeste buitenlandse steden bereid om
homobars en zelfs twee homodancings te gedogen: beter dat homo’s achter
gesloten deuren samenkwamen dan buiten op straat.
Het urinoir waar de gepleegde "tegennatuurlijke ontucht" werd gepleegd, werd gesloten om plaats te maken voor een souvenirwinkel.
De sluiting van "Delfts Blauw" werd gecompenseerd door de komst
van vele homokroegen in de buurt (sommige met darkroom), sexbioscopen
en sauna's elders in de stad. Door de aids-epidemie werd echter in de
jaren tachtig een groot deel van de homohoreca gesloten.
Du Merlo - Amstel 14
(1929 - 1934)
Du Merlo was de eerste homobar aan de Amstel Het caé werd
geopend in 1929. Uitbater was Arie de Vries die zelf hetero was,
stond toe dat de nichten op Koninginnedag met elkaar dansten. Du Merlo sloot in 1934
nadat de zedenpolitie de vergunningen had laten
intrekken.
Rijntalder
en Moor - Amstel 124 (1936 - ?)
Rijntalder en Moor was het
tweede homocafé langs de Amstel.
Met name op Koninginnedag kwamen “nichten en potten uit
alle hoeken en gaten tevoorschijn” om bij het café te dansen, ondanks
dat de zaak nauwkeurig in de gaten werd gehouden door de zedenpolitie.
Café Sombrero Amstel 14
(begin jaren vijftig - 1963)
Moor's Nightclub
(1955 - 1972) - Palma's Hoekje (2009) Amstel 202
Dit café werd bezocht door zowel nichten als potten. De zaak was zo succesvol dat de eigenaar
in1963 een tweede bar opende. Moor’s Nightclub bestond nog tot 1972.
Na Moor's Nightclub kwam onder de naam Palma’s Hoekje kwam in 2009
opnieuw homopubliek naar deze
locatie, al was dat maar heel kort.
Moor's Eldorado
Amstel 14 (1963 - 1983)
In
1963 werd Café Sombrero overgenomen door de Pools-joodse
lesbienne Selma
Lewkowitz alias Moor, die verderop aan de Amstel al een zaak had. Zij doopte Sombrero om tot Moor’s Eldorado, een bar met
een kitscherig interieur, die relatief veel lesbische vrouwen
aantrok.
Amstel Taveerne (1964 - 2007) - Amstel 54 (2007 - heden)
De
Amstel Taveerne werd in
1964 geopend door Adje van Besouw. Hij maakte er het epicentrum van de
typisch Amsterdamse gezelligheid en voor velen hét prototype van een
Amsterdams homocafé van. Adje kreeg landelijke bekendheid toen hij (als
homoseksueel) in 1977 trouwde met de lesbische zangeres Astrid Nijgh.
Zij schreef in dat jaar ook het nummer “In de Amstel Taveerne” dat
gezongen werd door Manfred Langer, die in die periode een relatie met
Adje had. Amstel Taveerne
Club - Amstel 178
Medio jaren ’70 openden
Adje en Manfred samen een eigen
discotheek onder de naam Amstel Taveerne Club, gevestigd in een
hoekpandje op nr. 178, ongeveer tegenover de huidige Stopera.
Ook dit
pand is sindsdien een homohorecalocatie gebleven: na De Club en Willems
Club, kwam hier in 1998 de wat meer alternatieve en op een lesbisch
publiek gerichte dancing You II.
Monopole
Taveerne (eind jaren 70 - 2000) - café Rouge (2000 - 2015) - Dubbel D (Amstel 60) - Queer's Café (2015 - 2019)
Op nummer 60 zat eind jaren zeventig de Monopole Taveerne, dat
vermoedelijk bij het Monopole hotel erboven hoorde. In het jaar 2000 werd Monopole Taveerne opgevolgd door café Rouge, dat het
15 jaar
volhield en een korte periode Dubbel D heette.
Vanaf
2015 veranderde Rouge van eigenaar en werd de naam gewijzigd in Queers
Café, een zaak die met veel rood en
gouden versieringen geheel aan het
clichébeeld van een nichtencafé. Vrijdagavond
was het Fancy Fryday met optreden van dragqueens. In het
café kwamen veel transgenders. Queers café sloot in het najaar van 2019.
De bronzen deurklink van het toilet in Café Queers De Komedie - Amstel 100
Hier stond de destijds populaire lesbische zangeres Astrid Nijgh nog
aan de bar. In 1988 werd deze bar overgenomen door Miriam Feuth en een
Ierse bouwvakker. Samen maakten ze er de eerste Ierse pub Mulligans
Irish Music Bar met livemuziek in Amsterdam van, die al direct populair
werd bij Ieren van alle leeftijden en rangen en standen.
De Goede Kant - Amstel ?
Een café met darkroom. Verder heb ik over dit café geen informatie over dit café kunnen vinden Het jaar waarin dit café werd gesloten is mij eveneens onbekend.
Company - Amstel 106
Aan Amstel106 zat in de jaren ’80 en ’90 de western-
en leerbar Company.
Gaity Amstel 14
(1983 - 2003)
Moor’s Eldorado sloot
in 1983 en werd een paar jaar later opgevolgd door Gaiety een modernere
zaak met een open uitstraling en veel entertainment.
In 2003 werd
de Gaiety gesloten en kwam hier het Wapen van London, dat geleidelijk
aan een normale Tsjechische bar werd, waarmee na zo’n 80 jaar een einde
kwam aan de homohoreca op deze locatie.
Querelle -
Amstel 50 (medio jaren '80) - Eldorado, Fellows, Mix Café, Chez René, Chez en
het huidige Fame.
Medio
jaren ’80 was hier homobar Querelle gevestigd. De bar is genoemd
naar de gelijknamige knappe matroos uit de film van Fassbinder.
Club Roque
(2008 - 2014) club Yolo (2018 - heden) - Amstel 178
Club Roque was een trendy gayzaak, opgezet door Rob de
Jong, die eerder al veel succes had gehad met bar ARC in de
Reguliersdwarsstraat. Club Roque sloot in 2014 en werd opgevolgd door een
aantal verschillende heteroclubs. Eind 2018 werd deze plek dan
toch weer een homozaak onder de naam club YOLO, opgezet door Valy
Pintiuc, die voordien uitbater van Amstel Fifty Four was
Milord - Macho Macho - Amstel 102
(? -?)
Langs de Amstel werd tijdens de Gay
Pride een groot straatfeest gevierd. totdat in 2017 wegens de
veranderde verkeerssituatie niet meer mogelijk was.
Het
succes van de homozaken langs de Amstel breidde zich ook uit naar de
aangrenzende Halvemaansteeg en de Paardenstraat waar zich homohoreca bevond van iets andere
aard. Je kon daar jonge jongens scoren voor sex.
DB
Pal om de
hoek van de Paardenstraat zat aan de Amstel ook een gelegenheid
voor betaalde seks, namelijk het homobordeel De Boys (DB). Deze zaak
sloot in 1991 en was vooral bekend om het “sex menu”, maar men kon er
ook onder het genot van een (duur) biertje optredens van go-go boys,
strippers en dragqueens bekijken.