Herculine Barbin (1838 - 1868)



Herculine Barbin werd in 1838 in Saint-Jean-d'Angély in de Franse provincie Charente geboren en bracht haar jeugd hoofdzakelijk in meisjeskostscholen en -internaten door. Nadat ze haar diploma als onderwijzeres had behaald, kreeg ze werk in een meisjespensionaat, waar ze bevriend raakte met de dochter van de directrice. Die vriendschap was binnen de kortste keren zeer gepassioneerd: de meisjes sliepen met elkaar, overdag waren ze onafscheidelijk. De directrice moedigde de vriendschap aan, maar Herculine Barbin besefte dat ze anders was dan andere meisjes: ze werd niet ongesteld, ze kreeg geen borsten, er groeide dons op haar kin, ’s nachts had ze wellustige dromen en soms vond ze dan ’s ochtends stijfselachtige vlekken op haar nachthemd.
Nadat de roddels in het dorp steeds luider rondsisten, ging Herculine Barbin te biecht. De bisschop verwees haar door naar een arts die vaststelde dat ze een man was.

De sekseverandering werd bij de burgerlijke stand bestendigd: op haar 22ste werd Herculine omgedoopt tot Abel. Van zij werd ze hij. Abel vertrok naar Parijs waar hij als kantoorbediende bij de spoorwegen ging werken. Uiteindelijk pleegde hij in 1869, eenzaam en door iedereen veracht, zelfmoord. Bij zijn lijk lag een briefje waarin hij zijn daad verklaarde en een dik schrift met herinneringen. 'Ik ben 25’, beginnen die memoires, 'en hoewel ik nog jong ben nader ik ongetwijfeld het noodlottig einde van mijn bestaan.’

Het was de arts die bepaalde wat de 'ware’ sekse van Barbin was. In zijn medische onderzoek - en later ook bij de autopsie die door een andere arts werd verricht - zoomde hij steeds verder in, tot het doorslaggevende criterium voor Barbins sekse werd bereikt: zijn of haar voortplantingsorganen. Barbin had een vagina, schaamlippen, een vrouwelijke urethra en een monstrueus grote clitoris. Maar Barbin had nooit gemenstrueerd, had een volkomen mannelijk uiterlijk en miste een baarmoeder. Er waren bovendien eivormige lichamen en zaadstrengen voelbaar in een gespleten scrotum.
Je zou dus zeggen dat het onmogelijk was uit te maken of Barbin een hij of een zij was, maar de heren medici hielden hardnekkig vast aan het idee dat er een absoluut onderscheid tussen de seksen bestaat. 'Zo wordt’, schrijft Mak, 'een dubbele en bizarre levensgeschiedenis meteen weggestreept tegen een medisch vastgestelde “ware plaats in de maatschappij”.’

Uit de memoires van Barbin blijkt dat ze helemaal geen vaste plaats in de maatschappij had. 'Ik heb veel geleden’, noteerde ze al op de eerste bladzijden van haar schriftje, 'en ik leed alleen! Alleen! Door iedereen verlaten! Mijn plaats was niet gemarkeerd in deze wereld die me ontweek, die me had vervloekt.’
Ze was dan misschien niet 'echt’ vrouw, maar ze voelde ook afstand tot 'het sterke geslacht’. Zo was Barbin er helemaal niet trots op dat ze de dochter van de directrice had verleid, nee, ze vereenzelvigde zich met de schaamte en schande van het meisje. Hij zou geen goede echtgenoot kunnen zijn, wist Barbin, omdat hij de vrouwelijke natuur te goed kende. Hij had ook niet de mogelijkheid om een verwarrende, dubbelslachtige identiteit aan te nemen. Van lieverlee voelde hij zich net als een engel boven elke sekse verheven: 'Ik zweef boven al jullie mateloze ellende, ik neem deel aan de natuur der engelen; jullie hebben het immers gezegd, ik hoor niet thuis in jullie benauwde sfeer. Aan jullie de aarde; aan mij de hemel zonder grenzen.’


Herculine Barbin Being the Recently Discovered Memoirs of a Nineteenth-Century French Hermaphrodite/ Herculine Barbin; Richard McDougall (translator), Michel Foucault (introduction) - Uitgever: Random House Usa Inc, 1980




Interserseksuele conditie
Mannelijke vrouwen / Geertje Mak

Interseksualiteit (Wikipedia)
Tweeslachtigheid (Wikipedia)
Herculine Barbin
Herculine Barbin (memoir)
The Tragic Story Of Herculine Barbin, The Intersex Person Who Baffled 19th-Century France


Als je een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een mailtje sturen naar Transgenderarchief