Wat
maakt het verschil?
Diversiteit in de seksuele gezondheid van LHBT's -
Een verkenning
Wat
maakt het verschil? Diversiteit in de seksuele gezondheid van LHBT’s -
Een verkenning / Samenstelling en redactie: Bouko Bakker, Ciel Wijsen.
Onderzoek en rapportage: Charles Picavet, Tamar Doornduin, Hanneke de
Graaf. RutgersWPF, 2013, 62 p.
Op verschillende
terreinen zijn er bij LHBT's seksuele en psychosociale
gezondheidsachterstanden ten opzichte van de heteroseksuele,
niet-transgender bevolking in Nederland. Zo beleven zij hun
seksualiteit gemiddeld minder positief, zijn ze vaker ontevreden. Het rapport bestaat uit
een literatuuronderzoek en de rapportage over secundaire analyses op de
data van de bevolkingsstudies Seksuele gezondheid in Nederland 2011
geeft aanbevelingen voor toekomstig beleid en programmering van de
gezondheidsbevordering voor LHBT’s in Nederland. Dit rapport laat zien
dat er een aantal problemen zijn op het gebied van seksuele gezondheid
van LHBT’s, maar ook dat de aard en omvang van de problemen verschillen
tussen de verschillende subgroepen L, H, B en T. Er wordt inzicht
gegeven in de grootte van de groepen, de seksuele gezondheid, de
psychische en psychosociale factoren van seksuele gezondheid en de
mogelijke verklaringen en beïnvloedende factoren.
Hoofdstukken
1
Introductie: Seksuele oriëntatie en genderidentiteit
(Juridisch en historisch kader, Beleidsmatig kader, Vier kernvragen en
databronnen) 2
Hoe groot zijn de groepen? (Aantal homo- en biseksuelen,
Aantal transgenders) 3
Seksuele gezondheid (Seksueel gedrag, Seksuele
beleving, Seksueel grensoverschrijdend gedrag, Veilig vrijen, soa en
hiv, Seksuele problemen, Seksuele ontwikkeling) 4
Psychische en psychosociale factorenvan seksuele gezondheid
(Kwaliteit van leven en psychische gezondheid, Suïcidaliteit, Relaties,
Kinderen krijgen) 5
Seksuele gezondheidvan specifieke subgroepen, (Jongeren ,
Ouderen Hiv-positieven ,Allochtonen en religieuzen) 6
Mogelijke verklaringen en beïnvloedende factoren (Afwijzing
en discriminatie, Moderne homo-negativiteit , Antihomoseksueel geweld
,In of uit de kast en (selectieve) openheid, Geïnternaliseerde
homofobie, Minderheidsstress Beschermende factoren,
Verklaringen en factoren bij transgenders 7
Conclusies en aanbevelingen (Aanbevelingen voor
beleid, Aanbevelingen voor onderzoek, Aanbevelingen voor praktijk
Slotopmerkingen
Referentielijst en woordenlijst
Samenvatting Het was al langer bekend
dat niet-hetero’s op een aantal gebieden minder goed af zijn dan
heteroseksuelen. Over transgenders is minder bekend, maar ook bij hen
lijken de problemen aanzienlijk. Uit literatuuronderzoek en secundaire
analyses op de data van de bevolkingsstudie Seksuele gezondheid in
Nederland 2011, blijkt dat sommige problemen op seksueel gebied
relatief vaker voorkomen onder lesbische vrouwen, homoseksuele mannen,
biseksuelen en transgenders (LHBT’s). Zo beleven zij hun seksualiteit
gemiddeld minder positief, zijn ze vaker ontevreden of hebben ze vaker schuldgevoelens. Ook hebben zij
minder vaak een vaste partner. Seksueel grensoverschrijdend gedrag en
seksuele problemen komen onder deze groepen beduidend vaker voor.
Dit rapport laat zien dat er een aantal problemen zijn op het gebied
van seksuele gezondheid van LHBT’s, maar ook dat de aard en omvang van
de problemen verschillen tussen de verschillende subgroepen L,
H, B en T. Relatief veel biseksuelen komen niet uit voor hun seksuele
oriëntatie. Seksuele problemen en seksueel geweld komen bij hen vaker
voor. Transgenders hebben
relatief vaak geen seks en zijn minder tevreden over hun seksleven. Ook
zij hebben vaak last van seksuele problemen en hebben bovendien vaak
seksueel geweld meegemaakt.
Homoseksuele mannen hebben, net als biseksuele mannen, meer seksueel
geweld meegemaakt dan heteroseksuele mannen en hebben vaker seks onder
invloed van middelen.
In tegenstelling tot biseksuele mannen hebben zij geen verhoogde kans
op seksuele problemen, met uitzondering van hiv-positieve homoseksuele
mannen. Biseksuele vrouwen hebben een verhoogde kans op het meegemaakt
hebben van seksueel geweld; bij lesbische vrouwen verschilt de kans
niet significant van die bij heteroseksuele vrouwen.
Lesbische vrouwen zijn minder tevreden over hun seksleven en hebben ook
minder seksueel zelfvertrouwen. Ook hebben ze net als biseksuele
vrouwen vaker problemen, met name opwindings- en orgasmeproblemen.
Niet alleen de seksuele gezondheid van LHBT’s blijft achter. Hetzelfde
geldt voor de psychosociale en mentale gezondheid. Deels zijn de
achterstanden van LHBT’s te verklaren vanuit minderheidsstress. Vooral
het meemaken van afwijzing en geïnternaliseerde homofobie blijken samen
te hangen met seksuele problemen. Echter, deze factoren verklaren de
problemen maar voor een deel. Er moet dus gezocht worden naar andere
verklaringen en mogelijke aangrijpingspunten voor preventie. De aard en omvang van de
seksuele problemen van LHBT’s maken duidelijk dat in de reguliere zorg
en preventie meer, en gedifferentieerd, aandacht moet zijn voor deze
groepen. Professionals in de zorg
en de preventie moeten beter voorbereid worden op deze problematiek,
met als doel de diversiteit in de seksuele (en psychosociale)
gezondheid van LHBT’s beter te leren onderkennen en in hun
werk te integreren. Op een aantal terreinen laten LHBT’s achterstanden
in seksuele gezondheid zien ten opzichte van heteroseksuelen. Ook zijn
er verschillen in seksuele gezondheid binnen de groep LHBT’s
geconstateerd. Niet altijd worden deze achterstanden of verschillen
gezien of in verband gebracht met seksuele of genderdiversiteit. Of
deze worden te eenzijdig of geïsoleerd benaderd. Dit
staat oplossingen in de weg.
Om de gezondheid van LHBT’s te verbeteren, is herkenning en erkenning
noodzakelijk, zowel in beleid als in praktijk.Hiervoor is nodig dat
beleidsmakers en professionals op dit gebied sensitiever worden en de
nodige kennis verkrijgen. Ook zal een meer integrale benadering van de
gezondheid van LHBT’s,waarin samenhang is aangebracht in seksuele,
psychosociale en mentale aspecten van gezondheid, verder bij kunnen
dragen aan het verminderen van gezondheidsachterstanden.
