Ik man/vrouw - Het Dolhuys Haarlem (2012)


"Ik man/vrouw" Museum Het Dolhuys in Haarlem; 26 september 2012 t/m 17 maart 2013

Museum Het Dolhuys in Haarlem presenteert ‘IK MAN/VROUW’, een tentoonstelling over sekse en identiteit. Wat maakt een man een man en een vrouw een vrouw?

De tentoonstelling ‘IK M/V’ behandelt de vage scheidslijn tussen man en vrouw. Ga op ontdekkingsreis in de wereld van onder andere transseksuelen, genderkinderen, vrouwelijke mannen en mannelijke vrouwen. Het resultaat geeft een prachtig beeld van deze relatief onbekende groepen.

De tentoonstelling leidt de bezoeker langs wetenschappers, ervaringsdeskundigen en prikkelende stellingen. Zo is het mogelijk om letterlijk aan tafel te schuiven bij een van de hoofdpersonen. Er kan kennis worden gemaakt met Corinne van Tongerloo, die in 1960 als een van de eersten in Europa een geslachtsaanpassende operatie heeft ondergaan. Zij moest daarvoor naar Casablanca, waar een Franse arts deze operaties uitvoerde. In Nederland waren dergelijke operaties toen nog verboden.

De bezoeker van Ik M/V kan tevens kennismaken met Moniek Toebosch. Deze kunstenares beleefde in 2010 haar ‘coming out’ en gaat sindsdien door het leven als man én vrouw. Zij wil zich niet in één hokje laten duwen en laat haar gevoel bepalen hoe zij zich presenteert. Haar doel is om als mens bekeken te worden en niet als geslacht.

Fotografe Sarah Wong levert een bijdrage aan de tentoonstelling met enkele verhalen uit haar boek ‘Genderkinderen, geboren in het verkeerde lichaam’. Zij volgde een aantal van deze kinderen gedurende enkele jaren van hun leven en legde hun ontwikkeling vast. Ik M/V toont een aantal van deze kinderen en laat ons kennismaken met hun familieleden. Zo krijgt de bezoeker een kijkje in het leven van alle betrokkenen.

De tentoonstelling wordt omlijst door hedendaagse kunstwerken die de kijker aan het denken moet zetten. Van Diana Blok presenteert het Dolhuys foto’s uit de serie ‘See Through Us’ (2009). Voor dit project portretteerde Blok homoseksuele mannen en vrouwen en transgenders in Turkije.

Daarnaast zijn er enkele klassiekers uit de serie ‘Invisible Forces’ te zien. Deze serie maakte zij tussen 1979 en 1982 samen Marlo Broekmans en bracht haar internationale erkenning. Ook kan de bezoeker zijn eigen mannelijke en vrouwelijke kanten onderzoeken met enkele zelftests.

Met de tentoonstelling worden bezoekers uitgedaagd: Hoe stereotype denk je zelf? Het doel is om vooroordelen en denkwijzen open te breken.

De tentoonstelling laat hedendaagse kunstwerken zien over vrouwelijke mannen en mannelijke vrouwen die een nieuw licht over deze materie laten schijnen. 

Tijdens IK MAN/VROUW beleeft ‘Solitary Fruit’ van fotografe Risk Hazekamp zijn Nederlandse premiere. Hazekamp reisde drie maanden als man door de Verenigde Staten en legde de reacties op haar nieuwe identiteit in beeld vast. 

Er is een videowerk van Koen Hauser over fotomodel Valentijn de Hingh; ze is geboren als jongen en nu een veelgevraagd topmodel. Verder debuteert Ted van Lieshout met gedichten uit zijn nieuwste bundel ‘Wij zijn een wonder, misschien zijn wij bijzonder’ en is er werk van kunstenares Inez van Lamsweerde te zien.

De bezoeker schuift aan  tafel bij kunstenaars, wetenschappers en ervaringsdeskundigen die aan de hand van foto’s en films vertellen over hun seksuele identiteit. Kunstenares Moniek Toebosch beleefde in 2010 haar ‘coming out’ en gaat sindsdien door het leven als man én vrouw. Corinne van Tongerloo heeft begin jaren zeventig als één van de eersten in Europa een geslachtsveranderende operatie ondergaan. Haar verhaal is geportretteerd door Michiel van Erp in zijn documentaire ‘I Am a Woman Now’.

Castratietafel
Museum Het Dolhuys toont voor het eerst de ‘castratietafel’, een operatietafel die in de vorige eeuw onder meer werd gebruikt voor castratie van homoseksuelen, afkomstig uit de psychiatrische inrichting St. Willibrord in Heiloo. Castratie was toen een onderdeel vanhun psychiatrische behandeling. Vanaf eind 19e eeuw werd homoseksualiteit beschouwd als een vorm van geslachtsverwarring en ging ook de psychiatrie zich hiermee bezighouden. Op grond van artikel 248 bis, die seks met minderjarigen van hetzelfde geslacht strafbaar stelde, kwamen homoseksuelen en andere zedendelinquenten in de forensische psychiatrie terecht. Als therapie niet hielp, werden ze – op vrijwillige basis – gecastreerd. Bijzonder gegeven is dat de minderjarigheidgrens voor homo’s 21 jaar was, voor hetero’s  zestien jaar.
Tussen 1920 en 1970 werden minstens 540 mannen gecastreerd. Volgens oude tellingen was veertig procent van hen homo. (Medisch Contact)

1956 Henk Heithuis - gecastreerd na aangifte misbruik

Museum Het Dolhuys wil met ‘IK MAN/VROUW’ vooroordelen over transseksuelen, mannelijke vrouwen en vrouwelijke mannen ter discussie stellen. Met behulp van ‘zelftests’ kan de bezoeker ook zijn eigen mannelijke en vrouwelijke kanten onderzoeken.
Als je een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een mailtje sturen naar Transgenderarchief