Genderbende (2017) |
Deze documentaire van filmmaker Sophie Dros, vertelt het verhaal van vijf jonge mensen die zich geen man en geen vrouw voelen, maar iets daartussenin. Deze film viert het individu.
Dagelijks
geconfronteerd met het 'anders' zijn, blijven ze toch trots op de
persoon die ze zijn. De jonge mensen in deze film hebben allen hun
eigen moeilijkheden, maar vertellen samen een krachtig verhaal over
acceptatie. De film speelt met de nieuwsgierigheid, interesse en het
onbegrip over alles wat buiten de norm valt. Is niet iedereen een
beetje gender fluide? Zou het niet bevrijdend zijn als we het
hokjes-denken rondom gender zouden doorbreken? Deze vijf 'gender
fluide' personages laten ons nadenken over onze, soms zo, rigide
samenleving en bieden een moment van reflectie. In hoeverre ben jij man
of vrouw?
Ze hebben niet veel gemeen, slechts maar
één ding overeenkomstig: ze kunnen geen uitsluitend antwoord geven op
de
vraag onder welk gender ze vallen. Ze kunnen niet en
willen niet, maar ze zien vooral niet het
maatschappelijk belang van een antwoord op deze moderne vraag.
Vraag
het vijftal wat nu hun biologische geslacht is en ze
kunnen volmondig zeggen wat ze ‘zijn’. Maar wat ze voelen is een tweede
en de
huidige maatschappij hecht er nog steeds erg veel waarde aan in welk
hokje
iemand kan worden ingedeeld. Ze zijn allen niet met deze hokjes bezig.
Ze
willen wel weten hoe ze zich zelf het prettigst moeten voelen, een
basale vraag
waar ieder ander individu ook mee bezig is.
Toch wijkt hun zoektocht af van het normale, merken we in
Genderbende.
“Is
dat iets nieuws, ofzo?” vraagt een nagelstyliste in de
documentaire aan Lashawn. Haar naïviteit siert haar, en tegelijkertijd
omvat
deze vraag het grootste probleem. Het lijkt zo namelijk of
genderfluïditeit een
trend is waar de jongeren inspelen om een modern interessant fenomeen
te zijn.
Redenerend vanuit die onwetendheid lijkt het alsof men voornamelijk
interessant
voor de buitenwereld wilt zijn. In Genderbende zien we dat ze niks
liever
willen dan ‘gewoon’ meedraaien in onze samenleving.
Ze
willen niet opvallen, en wel volledig geaccepteerd
worden. Ook willen ze er wel over praten om taboes rond
genderfluïditeit te
doorbreken, maar tegelijkertijd er ook niet te veel focus opleggen. Het
vijftal
worstelt met het beeld dat de samenleving van hen heeft: een paradoxale
worsteling die wel degelijke de moeite waard is om te bespreken.
Centraal
daarin staat de vraag of wij onze persoonlijkheid van ons geslacht of
onze
gender ontlenen? Of is gender niet per definitie sociaal bepaald en
daarom
buiten onze macht?
In
de documentaire gaat het niet om mensen die zich
lichamelijk willen laten verbouwen. Ze voelen zich anders dan het
geslacht zich
in de samenleving voorschrijft, maar hun lichaam hoeft daarom niet
aangepast te
worden, simpelweg omdat het biologische geslacht in hun ogen los staat
van de
persoonlijkheid
Deze
genderfluïde mensen vallen ook wel onder de term
genderqueer, een overkoepelende term voor genderidentiteiten die niet
exclusief
mannelijk of vrouwelijke zijn. Gender is opgebouwd uit meerdere
componenten,
namelijk: genderidentiteit, genderexpressie en sekse. Genderidentiteit
slaat op
het gender waar iemand zich mee identificeert en waar iemand zich mee
‘thuis’
voelt.
Dat
is, zoals blijkt uit de documentaire al redelijk
complex, want het is geen rechte lijn waar je je zelf makkelijk op kan
plaatsen. Genderexpressie gaat om de zichtbaarheid van een bepaalde
gender, wat
er uitgedragen wordt naar de buitenkant. Wederom laat Genderbende zien
dat dat
ook geheel onzijdig kan zijn. Zelfs sekse kent meerdere varianten dan
alleen
man of vrouw. En nee, dit is niet iets nieuws.
Een
van de urgente factoren om hier openlijker over te
hebben is het welzijn van mensen als Lisa, Anne, Lashawn, Selm en
Dennis. Van
volwassen transgenders – niet hetzelfde maar soortelijke worstelingen –
denkt
69 procent weleens aan zelfmoord, en 21 procent heeft een
zelfmoordpoging
gedaan. Maatschappelijk urgenter is het feit dat we nog steeds
vasthouden aan
het geslacht als rode draad in ons leven en gender als een elementair
onderdeel
in de vorming van onze karakters.
Denk
bijvoorbeeld aan de verschillende marketingtechnische
hokjes voor mannen en vrouwen en de roze kleur van het speelgoed voor
meisjes,
maar ook aan door het geslacht bepaalde elementen als banen en kleding. Daarnaast komen diezelfde
hokjes met
verwachtingspatronen en het zijn juist die verwachtingspatronen – een
man zorgt
voor de kost en de vrouw voor de kinderen –
die het in de moderne tijden het zwaarst wegen.
Hokjesdenken
is prettig. Het schept structuur, duidelijkheid
en het is bovenal menselijk en onvermijdelijk. Maar langzaamaan komt
men tot de
realisatie dat die hokjes best wel vaak overlappen. Dat ze overlappen
is niets
nieuws, maar de realisatie wel. Tot die tijd dienen we genderfluïditeit
maar
even als een modern fenomeen te beschouwen, simpelweg om het een beetje
bespreekbaar te maken. Of gewoon zoals Anne en Lisa Bosveld in film
zeggen:
“Wij weten wie we zijn, en dat is eigenlijk genoeg om te zijn.”
Als je
een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een
mailtje sturen naar Transgenderarchief |