Rechts: Lou Engle
God loves
Uganda
Regie: Roger Ross Williams, Oeganda, Verenigde Staten 2013,
83 min.
Uitgezonden: woensdag 11 juni, 23:00 uur op TV (Nederland 2)
Er is een
strijd gaande in
Oeganda, waarbij geweren worden
vervangen door kruizen en het geluid van kogelschoten wordt overstemd
door
vrome preken. Inkijkje in de omvangrijke campagne van de conservatieve
Amerikaanse evangelische beweging en hun radicale pogingen om seksuele
immoraliteit uit te bannen. Na de documentaire Call Me Kuchu (2013) die
ook
over de homohaat in Oeganda gaat, is God Loves Uganda een nieuwe,
pittige
aanklacht tegen de hetze tegen homoseksuelen en extreem conservatisme
in
Afrika. Over deze documentaire schreef Ruby
Sanders een
uitstekende recensie in Cinemagazine
Toen regisseur Roger Ross
Williams de laatste hand legde aan
zijn indringende film ‘God Loves Uganda’ wist hij nog niet dat een half
jaar
later de omstreden Oegandese ‘anti-homowet’
officieel van kracht
zou
worden. In
februari 2014 werd in het Afrikaanse land bij wet bepaald dat
praktiserende
homoseksuelen een levenslange gevangenisstraf riskeren. Beelden van
juichende
Oegandezen bereikten het Westen, waar schande werd gesproken van dit
Afrikaanse
neoconservatisme en schending van mensenrechten. Ross Williams toont in
zijn
film de aanloop naar de wet (die in 2009 al werd voorgesteld aan de
regering)
in het beangstigende licht van de enorme invloed die conservatieve
evangelisten
uit de Verenigde Staten op Oeganda’s hernieuwde religieuze extremisme
hebben.
Evangelisten zagen in het
ingestorte Oeganda van na Idi Amin
(1979) een ideale plek, in het hart van Afrika, om hun strikte Bijbelse
moraal
te verspreiden,
zo vertellen. Grote speler is het
International House of Prayer (IHOP) uit Kansas City, een missionaire
organisatie vanuit de Pinkstergemeenschap. Oeganda als een
leeg blad,
klaar om
beschreven te worden, met het woord van Jezus dit maal, uitgevoerd door
een
religieus leger van jonge evangelische soldaten gewapend met de bijbel
om hun
Afrikaanse broeders en zusters het ‘goede nieuws’ te komen
brengen en te
bekeren. Zich niet bewust van de grote
consequenties van hun acties
in dit
zichzelf herontdekkende land, zijn de jongeren in de documentaire
vooral
ontzettend naïef en op zoek naar een avontuurlijke ervaring overzees.
Achter
deze jonge soldaten staat echter een gevaarlijk apparaat van
invloedrijke evangelische
leiders die samen met Noord-Amerikaanse ministers bepalen welke hulp er
geboden
wordt, welk geld waar terecht komt, en wat in ruil voor de financiële
hulp
verwacht wordt. ‘God Loves Uganda’ toont dat
Oeganda met hulp van de VS
gedurende de Clintonjaren een succesvolle voorlichtingscampagne
opzette, waarin
voorbehoedsmiddelen werden gepromoot en HIV-cijfers daalden. Tijdens
Bush jr.,
in samenwerking met de evangelische missionarissen werd de koers
rigoureus
gewijzigd naar het uitsluitend propaganderen van seksuele onthouding,
en wie
financiële hulp wilde ontvangen, moest hier in mee gaan. Dat aids
hierdoor meer
kans kreeg, is daarbij op de koop toe genomen. In de film komen Oegandese
evangelische geestelijken aan bod
die vanuit hun gigantische villa’s vertellen blij te zijn met alle hulp
die
vanuit de VS wordt gezonden. Een enkele moedige bisschop die in Oeganda
preekt
voor gelijkheid en tolerantie, werd geëxcommuniceerd door zijn kerk en
wordt
met zijn leven bedreigd (1) Activist voor homorechten David Kato haalt
het
einde van de film niet; in 2011 werd hij vermoord. (2). Tijdens de
begrafenis
voltrok zich een incident, doordat de voorganger van de
begrafenisdienst tegen
de aanwezige homo's en lesbiennes predikte, onder andere door het maken
van vergelijkingen
met Sodom en Gomorra.
In de documentaire is ook regelmatig evangelist
Lou Engle, medeoprichter van
het Amerikaanse ‘Justice House of Prayer’ (JHOP) aan het woord.
In de
documentaire Jesus Camp uit 2006 is
hij
te zien hoe Amerikaanse kinderen op een christelijk zomerkamp tot
tranen toe gedrild worden voor een leven zonder zonde..
De ironie is soms bijna
grappig, als het niet zo vreselijk
treurig zou zijn. Een van de vrouwen uit Kansas die haar leven heeft
gegeven om
Oeganda te helpen in de strijd tegen seksuele verdorvenheid, blijkt
zelf
lesbisch te zijn (‘geweest’). Oeganda, zo bleek uit onderzoeken van
Google,
staat in de top 5 van landen waarvandaan het meest naar gay porno wordt
gezocht
op het internet.
Het in werking stellen van de wet
[die overigens niet
alleen
homoseksuelen maar ook transgenders treft BW zie Transgenders
in
Oeganda] wordt
door president Museveni uitgelegd als een Oegandees statement tégen het
Westen,
om te laten zien dat het westerse morele verval in Oeganda geen kans
heeft,
terwijl de regering en de geestelijken nu juist zo duidelijk zijn
beïnvloed
door het Westen, in de vorm van een heel specifieke groep evangelisten
[w.o. Scott
Lively) uit de binnenlanden van
de VS.
Het preken
van de
zogenaamde
liefde van God leidt uiteindelijk tot agressie, haat en zelfs het doden
van
diegenen die niet binnen de strikte Bijbelse wetten passen. Dit
verhaal kent eigenlijk alleen verliezers, en is daarom
des te belangrijker om verteld te worden. Ross Williams heeft een
vlijmscherpe
aanklacht gemaakt en weet met zijn film tot het einde te boeien en te
overtuigen.
Ruby Sanders Bron: Moviemeter
Met
ziekelijke toewijding
verspreiden Amerikaanse
evangelisten in Oeganda ‘het Woord Gods’. De moderne missionarissen
proberen de
Oegandezen in te prenten dat homo’s vieze zondaars zijn die niets
minder dan de
doodstraf verdienen. Roger Ross Williams – zelf een zwarte Amerikaanse
gelovige
én de herenliefde toegedaan – maakte met ‘God Loves Uganda’ een
ziedende
documentaire over het thema.
Voor
Amerikaanse evangelisten
van de International House of
Prayer (IHOP) biedt het jonge land de mogelijkheid om de gehele
populatie te
onderwerpen aan haar eigen radicale levensvisie. Al tientallen jaren is
deze
gemeenschap bezig in het land scholen, ziekenhuizen en andere
voorzieningen te
bouwen, terwijl er ondertussen een religieus gedachtegoed van extreme
aard
wordt geïnjecteerd bij de Oegandese bevolking. De gedreven evangelisten
hebben
greep gekregen op een groot deel van de bevolking en hun indoctrinatie
is ver
doorgedrongen binnen de politiek en media. De consequenties zijn de
afschaffing
van de homorechten en de maatregelen tegen geboortebeperking
De documentaire geeft een “Indringend beeld van hoe rabiate
evangelisten en corrupte politici tot een situatie komen waarin
wetgeving
erdoor gedrukt waardoor homo’s worden vervolgd. De beelden van blije
Christenen
en politici die homofilie compleet verkeerd representeren zijn allemaal
zo
knullig en ongeloofwaardig dat het bijna lachwekkend gaat worden. En
dan
bezinkt het afgrijselijke idee wat de consequenties van dit soort
wanpraktijken
zijn en dat het misschien ook wel gekoppeld is aan hoe de Westerse
wereld met dit soort landen omgaat."
Terwijl de propaganda van
de
conservatieve normen en waarden
van IHOP een golf van religieuze haat en geweld veroorzaakt, gaat de
Oegandeze
bisschop Christopher Senyonjo de
strijd
aan voor dialoog en verzoening. Ook hij beroept zich op een
Bijbelcitaat: ‘Er
zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen –
u bent
allen een in Christus Jezus.’ Senyonjo werd door zijn steun voor de
LHBT-gemeenschap uit de kerk van Oeganda gezet.
De documentaire biedt een
schrijnend beeld van religieuze
marketingtechnieken in Amerikaanse stijl, zoals ook Jesus
Camp ons zo
treffend
wist voor te spiegelen. Het is akelig om blije en goedbedoelende
Amerikaanse
Christenen te zien die geen flauw idee hebben van de schade die zij met
hun
handelen aanrichten.”
Roger Ross
Williams Eerst zou
de film gaan over de
homorechtenactivisten in Oeganda. Maar hun leider David Kato
– intussen
vermoord – zette me op een ander spoor. Hij zei: ‘We zouden het op
prijs
stellen als je een documentaire maakte over de Amerikaanse
fundamentalisten die
hier onze levens kapotmaken. Dat raakte een gevoelige snaar, omdat ik
in de
States bij wijze van spreken in de kerk ben opgegroeid – mijn vader en
zussen
zijn nog altijd dominee. Maar ik mocht uiteindelijk zelf mijn eigen
kerk niet
meer in omdat ik homo ben: I felt their pain.”
Was het wel
veilig voor jou om
te filmen in Oeganda?
Williams “Je moet weten: als je in Amerika een vliegtuig
naar Oeganda neemt, dan zit dat vol met evangelisten. Zelfs in de
cabine voelde
ik me al in het hol van de leeuw (lachje). Ik besloot al héél snel mijn
geaardheid in Oeganda verborgen te houden.
"Eén keer heeft iemand me verraden. Ik weet niet wie, maar
een missionaris nodigde me uit voor een etentje bij hem thuis, waar hij
samen
met zijn posse (lokale wetshandhavers) mij en de filmcrew belaagde.
Niet aangenaam, maar
gelukkig
besloten ze ons niet te lynchen, maar te bidden voor onze
genezing. Ze
hebben láng gebeden, maar helaas."
Bekijk
de documentaire hier
Zie ook:
Anti-homoseksualiteitswet
Call
Me Kuchu
Acceptatie in Oeganda
Transgeders en religie
Als
je
een aanvulling of opmerking hebt over deze site dan kun je een
mailtje sturen naar Transgenderarchief
|