Travestie en drag



Je kunt niet om drag queens heen, vertelt Jerrald Justin, directeur The Drag Agency. "Zij lopen vooraan en trekken de aandacht voor ons allemaal. Dat zie je ook met Pride: ze staan altijd voorop de boot. Je kan een drag queen niet verstoppen. Dat moet je ook niet proberen."

In Nederland is er geen uitgebreide drag queen-cultuur. De Homo-encyclopedie van Nederland is (2005) , besteedt in het hoofdstuk over drag welgeteld twee pagina's.  Anno 2024 kun je elke avond van de week wel ergens in de stad terecht om een drag te zien: op de Zeedijk en in de Reguliersdwarsstraat worden vaak door grofgebekte queens bingoavonden gepresenteerd.

In talencompetities zoals So You Think You Can Drag en Hollands Best Drag Artist jagen beginnende artiesten op geldprijzen, azen op deelname in televisieprogramma's of dromen van theatervoorstellingen. Drag is big business.  Amerikaanse sterren als Trixie Mattel en Bianca Del Rio, die naam maakten in RuPaul's Drag Race, vragen gemakkelijk 50 euro voor een kaartje.

Veel artiesten die zich met drag bezighouden (dragqueens en dragkings, zien drag als een kunstvorm. In uitzinnige make-up, schitterende outfits, buitenissige haarstukken, danse zij op opzwepende muziek het podium. Naast hun opvallende uiterlijk is comedy een belangrijk onderdeel van hun act en krijgen bezoekers en bekende personen bij hun optredens er vaak op vileine wijze van langs en wordt het nieuws en de politiek op de hak genomen.

Drag is begonnen in nachtclubs en werd met de toenemende acceptatie van homo's en andere groepen van de regenbooggemeenschap populair bij het grote publiek.


Drag is onlosmakelijk verbonden met de queergemeenschap en vaak wordt beoefend door homomannen. Het overgrote deel van de transpersonen, vroeger travestieten genoemd, valt in een heel andere categorie. Hun outfit is (meestal)  lang niet zo uitbundig. Zij kleden zich zoals zij zich voelen. Zij zijn meestal heteroseksueel en ontmoeten elkaar op T&T avonden. T&T staat voor 'travestie en transseksueel', vaak bij het COC of in cafés, zoals Café De Biecht en later Café Lellebel dat uitgroeide uit tot dé plek voor travestieten en transpersonen uit heel het land.

Nickie Nicole, de uit de Amerikaanse dragscene kwam, was wellicht de eerste Amsterdamse dragqueen. Zij kreeg haar eerste optreden in de Roxy en later in homokroegen als Chez Manfred, de Havana en discotheek iT.  "Het waren de glorieuze jaren 90. Alles liep daar door elkaar heen”.  Op de befaamde Hollywood-feesten in de iT liep half Amsterdam rond in vrouwenkleren - als ze überhaupt al iets aan hadden. De extravagante Nicole paste daar naadloos in. "Ik was vooral mijn eigen persoon. Ik was geen drag queen, ik was Nickie Nicole." Met haar drag optredens wist zij een aardige boterham te verdienen.

Bekende dragqueens zijn (waren) Jimmy Meijvogel a.k.a Heisa Jynx, Mandy More, het alter ego van Edwin van Kollenburg, Frank van der Waals a.k.a. DonnaTella Vergatsie, Marcel van Amstel a.ka. Kimberley Clark e.v.a.


Ruud Douma stond in 1989 voor het eerst op de planken in vrouwenkleding. Zij gooide het over een heel andere boeg: "Ik wilde niet voldoen aan het toen gangbare travestie-clichébeeld van een dame in paillettenjurk met grote boa om haar nek en met een gigantische boezem.

Ik wilde geen karikaturale vrouw neerzetten." Jarenlang gaat dat goed, vertelt Douma. Tot deze week, als ze meedoet aan een demonstratie in Rotterdam. De actie is een tegengeluid voor een kleinere demonstratie uit conservatieve hoek, tegen een voorleesmiddag met drag queens. "Sindsdien slingeren reaguurders op social media allerlei verwensingen naar mijn hoofd waaronder doodsbedreigingen." Douma is enorm geschrokken. "Gaat het hier om oprispingen van eenlingen of is het een trend? Ik maak mij echt grote zorgen

Drag king Devon Thorn

Van travestie naar drag: Amsterdamse queens over hun stad, scene en kunst