Fetisj komt vaker voor dan mensen denken. Een seksuele
aantrekkingskracht tot leer,- latex, ondergoed of zelfs voeten. Deze
aantrekking die ook wel een fetisj wordt genoemd is nog altijd een
taboe, ondanks dat het fenomeen al sinds de oudheid bestaat. Veel
mensen weten niet wat het is, hoe het ontstaat en hoe vaak het voorkomt.
Er zijn twee verschillende
betekenissen voor het begrip fetisjisme.
In godsdienstig opzicht is
fetisjisme een begrip uit de antropologie. In bepaalde culturen is een
fetisj een voorwerp waaraan bovennatturlijke krachten over mensen wordt
toegekend. Daar
komt ook het woord ‘fetisj’ vandaan, dat afgeleid is van het Frans en
‘voorwerp met een magische kracht’ betekent.
Voodoo is een
fetisjistische religie waarin geesten een belangrijk rol spelen, die
zich ophouden in de lucht, in het water, in bomen en ook in dingen die
door mensen zijn gemaakt, zoals poppen kruisen of rituele voorwerpen.
Het begrip fetisjisme
wordt echter meestal in verband met seksualiteit gebruikt. Daarom
denken de meeste mensen bij fetisj aan extreme seksuele scenario's,
maar dat is vaak niet het geval. Onder onderzoekers is de definitie van
fetisj dan ook ''iets geniet een sterke toewijding'' en zo'n toewijding
hoeft niet seksueel te zijn. Toch wordt het woord vaak gebruikt om de
nadruk te leggen op een seksuele ervaring of belangstelling dat
“niet-standaard'' is. Denk hierbij aan het aanraken van voeten,
krullend haar, (grote) borsten, latex en andere niet-levende voorwerpen
die iemand seksueel kunnen opwinden. Zowel voeten als leer zijn veel
voorkomende fetisjen.
Sommige mensen kunnen seksueel opgewonden raken door het dragen van
leer, rubber, latex, wol, dameslingerie, schoenen met hoge hakken,
kledingstukken van bont, handschoenen, leren of rubberen kleding,
toiletartikelen, natte kleding (wetlook), het dragen van kleding van
het andere geslacht (travestie-fetisjisme) en het dragen van een luier
(luierfetisjisme).
Fetisjobjecten kunnen onder
andere geknuffeld, gestreeld, gelikt, geroken en, in geval van
kledingstukken, gedragen worden. Het geeft de fetisjist een bepaalde
opwinding of fijne gevoelens, die tot extase kunnen gaan. Al deze
vormen van seksueel fetisjisme komen voor bij zowel mannen als vrouwen
en allen daar tussen in, dus ook bij transgenders, non-binaire personen
en travestieten.
in het Amerikaanse en internationaal
invloedrijke classificatiesysteem DSM-5. Is fetisjisme opgenomen als
“mental disorder”. Maar dat is vrij controversieel: net als bij
homoseksualiteit gaat het hierbij niet om een psychische aandoening,
maar om een seksuele voorkeur.
Bij een onderzoek uit 2017 keek het
Nederlandse kenniscentrum voor seksualiteit onder 1768 mannen en 1850
vrouwen bleek dat 4.4% van de mannen en 0.8% van de vrouwen wel eens
opgewonden worden van een voorwerp of bepaalde kleding. Dat dit
percentage zo laag is kan liggen aan de vraagstelling die deelnemers
kan intimideren.
Ondanks dat we niet weten waarom
mensen fetisjen hebben, worden ze in onze huidige samenleving steeds
zichtbaarder. Dit komt mede door de invloed van internet en kunstenaars
zoals Erwin Olaf en Robert Mapplethorpe doordat zij de mooie kant van
fetisj laten zien.
Chess men Erwin Olaf
Wasteland is een jaarlijks groot extravant fetisj spektakel en trekt
bezoekers van over de hele wereld in de mooiste en meest opwindendste
outfits en eraotische live performances.
REX (1943 - maart 2024) De Amerikaanse beeldend kunstenaar en
illustrator REX (1943-2024) was nauw verbonden met de homoseksuele
fetisjkunst van New York en San Francisco in de jaren 1970 en 1980.
Zijn tekeningen beïnvloedden de homocultuur via afbeeldingen die hij
maakte voor nachtclubs als de Mineshaft en zijn invloed op kunstenaars
als Robert Mapplethorpe. REX overleed eind maart 2024 in Amsterdam.
Toch bestaat er nog steeds een taboe of fetisjisme. Bij sommige
dragverkiezingen worden deelnemers in fetisj-outfit van deelname
uitgesloten “omdat er ook kinderen bij zijn”.
“De bleke teint van ware liefde en de
rode gloed van minachting en trotse minachting.” Olieverfschilderij,
geschilderd in 1899 door de Engelse schilder Eleanor
Fortescue-Brickdale (1872–1945) in prerafaëlitische stijl,
geïnspireerd op Shakespeare's As You Like it.
Sommige fetisjisten geven in het
geheim toe aan hun hartstochten. Ze bekijken of kussen hun fetisj
terwijl ze zichzelf bevredigen. Anderen kunnen slechts met hun partner
vrijen wanneer zij de fetisj draagt of bij zich heeft. Er zijn ook
fetisjisten die bevrediging vinden door een verzameling van door hen
begeerde voorwerpen aan te leggen. Deze fetisjisten zijn nogal eens
onderweg om hun verzameling uit te breiden.
Het komt geregeld voor dat
fetisjisten er pas op latere leeftijd achter komen dat ze niet de enige
zijn. Vaak wordt er een link gelegd met ervaringen die zijn opgedaan in
de jeugd. Een jongen, opgevoed door een dominante moeder die vaak
hooggehakte laarzen droeg zou daar later een fetisj aan hebben
overgehouden.
Vaak is er een verband met
sadomasochisme, waarbij het niet gaat om een object, maar om een
handeling, zoals spanking, waarbij één partij (top) billenkoek toedient
aan de andere (bottom); in een rollenspel veelal gecombineerd met
bijpassende kledij, bijvoorbeeld een schooluniform, al dan niet bedoeld
om omlaag te moeten. Bij bdsm (Bondage and Discipline ) worden bij
iemand hand/voet boeien aangebracht of in een harnas gehesen, eventueel
bevestigd aan piercings of genitaliën.
In een onderzoek in Vlaanderen door
het psychiatrisch onderzoekscentrum van de Universiteit Antwerpen en
het Universitair Forensisch Centrum (UZA) werden attributen door
beoefenaars als volgt gerangschikt volgens gebruiksfrequentie:
ijsblokjes, gebruik van een blinddoek, gebruik van handboeien/touw
zweep, wasknijpers, tepelklemmen, kaarsvet, ...
Seks met een partner die zich op een bepaalde wijze kleedt, bijvoorbeeld in uniform, latex of panty's.
Mensen die met hun schoenen of laarzen over iemand heen lopen (trampling).
Kietelfetisjisme.
Mensen die roken (smoking fetish), eventueel toegespitst op bijvoorbeeld sigaren.
Bij infantilisme als kind gezien worden door ageplay-partners die andere rollen vervullen.
Seksueel fetisjisme (Wikipedia)
Menselijk lichaam
BDSM (Wikipedia)
De 120 dagen van Sodom (Wikipedia)
Filosofie in het boudoir
Fetisjisme (antropologie) (Wikipedia)
Martin van Maele (Wikipedia)