Intersekse

De term intersekse beschrijft mensen van wie de geslachtskenmerken niet binnen de klassieke tweedeling M/V vallen. Een intersekse variatie is een natuurlijk voorkomend fenomeen waarbij het lichaam van een persoon niet volledig past binnen wat wij cultureel als typisch mannelijk of typisch vrouwelijk zien. Het betekent geboren worden met seksekenmerken die niet zijn ontwikkeld zoals de maatschappij standaard verwacht. Intersekse personen zijn dus simpelweg personen die geboren werden met fysieke geslachtskenmerken die niet volledig passen binnen de normen gesteld door de medische wereld en/of de gangbare socio-culturele opvatting van de omgeving waarbinnen ze geboren werden of opgroeiden. Net zoals al onze lichamen verschillend zijn, zijn intersekse variaties normale variaties die kunnen voorkomen in het lichaam van mensen. Net zoals er heel wat variatie bestaat in haarkleur en oogkleur, bestaan er dus heel wat variaties in seksekenmerken en de geslachtsontwikkeling. Sommige variaties komen pas tot uiting in de puberteit, op volwassen leeftijd, of soms zelfs helemaal niet. Sommige variaties zie je aan de buitenkant, sommigen niet. Gelukkig zijn heel wat variaties onschuldig en hoeven er zeker geen ‘normaliserende' operaties uitgevoerd te worden. De term 'Hermafroditisme' die lang als synoniem voor intersekse werd gebruikt, wordt tegenwoordig als niet-accuraat of als beledigend beschouwd.

Intersekse variaties definiëren niet wie iemand is, wat iemand is of waartoe iemand in staat is! Net als iedereen krijgen intersekse personen een vrouwelijke of mannelijke status toegewezen door artsen, die tests gebruiken als ze niet zeker weten hoe ze een kind moeten indelen. Sommige intersekse kinderen en baby's ondergaan een operatie of hormoonbehandeling na de geslachtsbepaling, wat schadelijk kan zijn, vooral als ze geen keuze hebben in deze beslissing. Intersekse variaties komen bij ongeveer één op de 2.000 mensen. (ca. 1,7% van de bevolking.  In Nederland zijn er zo’n 85.000 mensen met een vorm van intersekse. Het is een aandoening van de seksuele ontwikkeling die bestaat in honderden varianten. De groep die een geneeskundige ingreep ondergaat, is relatief beperkt. Intersekse heeft alleen met het lichaam te maken; sekse dus. Dit betekent dat het los staat van genderidentiteit. Een intersekse persoon kan zich man, vrouw of non-binair voelen, net als iedereen. Een intersekse persoon is dus niet hetzelfde als transgender of een non-binair persoon. Daarom voelt ook niet iedere intersekse persoon zich thuis in dit rijtje. Intersekse staat daarnaast ook los van seksuele voorkeur.

Een meisje met een penis, hoe ga je daarmee om ? Voor de ouders is het vreselijk als er bij de geboorte twijfel heerst of het een jongen of een meisje is. Er is ook vaak druk van de ouders om te opereren. Vroeger werden er te veel kinderen geopereerd. Zo waren er vaak clitoris-amputaties. Nu is de slinger misschien wat te veel naar de andere kant doorgeslagen en worden er soms ingrepen in medisch bedreigende situaties niet uitgevoerd onder druk van lobbygroepen. Mensen met intersekse variaties worden geboren met fysieke kenmerken - zoals genitaliën, chromosomen of hormonen - die niet voldoen aan de verwachtingen van artsen over een mannelijk of vrouwelijk lichaam.  Intersekse variaties zijn niet altijd duidelijk bij de geboorte. Voor sommige mensen worden ze pas op latere leeftijd duidelijk, bijvoorbeeld in de puberteit of als ze proberen een kind te krijgen. Tweeslachtigheid ontstaat vóór de geboorte door een door een variatie in de genen, de hormonen of de chromosomen. Bij sommige intersekse lichamen kan je dit niet meteen aan de buitenkant zien, bijvoorbeeld wanneer er zowel teelballen als eierstokken aanwezig zijn. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘echte’ tweeslachtigheid (mensen die zowel eierstokken als testes hebben) en ‘pseudo’-tweeslachtigheid, (mensen die òf eierstokken òf testes hebben).

Romeins fresco van Pan en Hermaphroditus uit het Huis van Dioscuri in Pompeii, nu in het Archeologisch Museum in Napels, Italië.
Pan en Hermaphroditus, Nationaal Archeologisch Museum (Napels), afdeling Geheim Kabinet.
Pan, god van de dierlijke vruchtbaarheid, zwerft door de bossen waar hij paart met iedereen die hij tegenkomt. Hij ontdekt een slapende vrouw, maar als hij haar sluier optilt en ze ontwaakt, ontdekt hij dat ze hermafrodiet is. Terwijl Pan ontzet wegloopt (de androgyne is onvruchtbaar), probeert de hermafrodiet hem tegen te houden omdat hij graag geslachtsgemeenschap met de god wil.

Hapy was een Egyptische Nijlgod(in) met de geslachtskanmerken van zowel een man (valse baard) als een vrouw (borsten), die stond voor de vruchtbaarheid door de overstromingen van de Nijl. Hapy wordt niet alleen met de overstroming maar ook met de Nijl zelf vereenzelvigd en met de dieren die met deze rivier verbonden waren, zoals krokodillen en vissen. Hapy werd daarom ook de “meester van de vogels, de vissen, de krokodillen en de kikkers” genoemd. Vanwege het feit dat de Nijl de bron van levensonderhoud was, werd Hapi ook wel als een scheppergod gezien. Hij wordt meestal afgebeeld als een weldoorvoed man met een uitpuilende buik en hangende vrouwelijke borsten. Zijn enige kledingstuk is een korte riem om zijn middel of een simpele lendendoek. Op zijn hoofd draagt hij een hoofdtooi van papyrus- of lotusplanten. In zijn handen houdt hij doorgaans de stengels van de papyrus en de witte iris vast, tezamen met een offerplaat. Zijn lichaam heeft vaak de blauwe kleur van de vruchtbaarheid. In de dodentempel van Sahoera, zijn de onderste registers van de tempelmuren versierd met Hapy en andere vruchtbaarheidsgoden die allemaal een offerplaat dragen. Soms wordt Hapy afgebeeld met de gelaatskenmerken van de regerende farao. Op deze wijze wordt de koning geassocieerd met het garant staan voor de vruchtbaarheid van het land.

In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw waren vrouwen met een baard een populaire attractie in circussen en freakshows uit de tijd dat er op een kermis allerhande rariteiten getoond werden tegen betaling. Het feit dat hun uiterlijk afweek van de norm leverde hen starende en spottende blikken op van mensen die verder weinig vermaak kenden. Niet zelden was de baard een opgepakt haarstukje, maar sommige vrouwen leden daadwerkelijk aan overbeharing die onder andere veroorzaakt kan worden door een hormonale onbalans of erfelijke aanleg. Clémentine Delait (1865-1939) was een Française die grote bekendheid verkreeg met haar baard.

Bronnen
Intersekse (Wikipedia)
Intersekse Personen (Cavaria)
Man en vrouw tegelijk: de tweeslachtige slak
Intersekse (Regenboogloket)
5 vragen over intersekse beantwoord (Movisie)
Intersekse variatie: wat is het precies en hoe gaan we ermee om?